Lombard

Zespół grający muzykę pop w rockowym opracowaniu, który w latach 80. należał do ścisłej czołówki polskich wykonawców.

Powstał w 1981 roku w Poznaniu, a jego korzenie sięgają formacji Vist, utworzonej przez absolwentów Studia Sztuki Estradowej - Małgorzatę Ostrowską (ur. 2 V 1958), Wandę Kwietniewską (ur. 8 VII 1957), Grzegorza Stróżniaka (ur. 30 IV 1958) i Andrzeja Sobolewskiego. Vist towarzyszył piosenkarzom pokroju Krzysztofa Krawczyka, Hanny Banaszak i Ewy Bem, tylko okazjonalnie przedstawiając własny program (wypełniony standardami swingowymi i rock'n'rollowymi). Na przełomie roku 1980 i 81 menedżerem grupy został Piotr Niewiarowski, który z Vistu uczynił Rock Vist Band, z Rock Vist Bandea Skandal, a ze Skandalu właśnie Lombard.

W pierwszym składzie grupy - oprócz Ostrowskiej, Kwietniewskiej i Stróżniaka (Sobolewski trafił do Spirituals Gospel Singers) - znaleźli się Maciej Szymański (kbds), Jaremi Sajkowski (g), Maurycy Przybyłowicz (bg) i Krzysztof Kuźniak (dr). Zespół nagrał wtedy w studiu PR w Szczecinie piosenki "Komu cichy płacz", "Błądząc, wędrując" i "Bez zysków, bez strat" z których ostatnia, utrzymana w konwencji przebojów Izabeli Trojanowskiej, zdobyła pewną popularność.

W drugiej połowie 1981 roku zaczęły się w zespole przetasowania personalne. Najpierw Sajkowskiego zastąpiło aż dwóch gitarzystów Piotr Zander (ur. 8 I 1959) i Krzysztof Szmigiero. Potem odeszli Szymański (obowiązki klawiszowca przejął wówczas Stróżniak) i Kuźniak ten drugi zastąpiony przez Wacława Laskowskiego (równolegle grającego w Dwa Plus Jeden), a wkrótce przez Piotra Chylińskiego. W składzie Ostrowska, Kwietniewska, Stróżniak, Przybyłowicz, Zander, Chyliński, Lombard nagrał debiutancki album "Śmierć dyskotece!", wydany w 1983 roku. Fakt, iż płyta zawierała utwory aż czterech kompozytorów (oprócz Stróżniaka i Zandera także m.in. Jacka Skubikowskiego), zaśpiewane przez troje wokalistów (np. "O jeden dreszcz" Kwietniewska, "Droga pani w TV" i "Taniec pingwina na szkle" Ostrowska, "Diamentowa kula" - Stróżniak), oczywiście nie mógł wpłynąć korzystnie na spójność albumu, niemniej wymienione piosenki spodobały się publiczności i trafiły na listy przebojów, umożliwiając Lombardowi aktywny udział w życiu koncertowym.

Gdy "Śmierć dyskotece!" trafiła do sklepów, zespół działał już w radykalnie zmienionym składzie - bez Kwietniewskiej (która utworzyła własną Bandę i Wandę), Przybyłowicza i Chylińskiego, za to ze Zbigniewem Forysiem (bg, później kbds; ur. 3 III 1957) i Przemysławem Pahlem (dr). Wspomniana zmiana wpłynęła na krystalizację rockowego oblicza Lombardu, tak jak najbardziej rockowy w całej dyskografii grupy okazał się nagrany na koncercie w Szczecinie album "Live" (83).

Płyta przyniosła premierowe utwory różnej jakości - poświęcone Hendrixowi rozwlekłe "Bye, Bye Jimi" nie pasowało do wizerunku zespołu, ale już "Znowu radio" imponowało temperamentem wykonawczym i wspaniałą solówką Zandera. Jednak największym powodzeniem cieszyły się "Nasz ostatni taniec" i przede wszystkim już klasyczna ballada "Przeżyj to sam", w której tekście udało się przemycić krytykę powszechnie znienawidzonego "Dziennika Telewizyjnego" doby stanu wojennego. Warto dodać, że głównym kompozytorem został Stróżniak, a "Znowu radio" i "Słowa chore od słów" stanowiły autorski debiut Ostrowskiej.

Popularność Lombardu rosła wówczas z tygodnia na tydzień, a jej apogeum przypadło na festiwal opolski w 1983 roku, kiedy to ekspresyjna "Szklana pogoda" (wydana na singlu wraz z "Kto mi zapłaci za łzy") zdobyła drugą nagrodę. Wkrótce potem na listach przebojów muzycy umieścili następne piosenki, już w znacznie większym stopniu oparte na brzmieniu instrumentów klawiszowych "Adriatyk, ocean gorący", "Dwa słowa, dwa światy", "Aku-hara, kraj ze snu". Wszystkie one trafiły na wydany ograniczonym nakładem Klubu Płytowego "Razem" album "Wolne od cła" (84), a dwa pierwsze także na singel.

W tym samym 1984 roku grupa - już z Włodzimierzem Kempfem (eks-Klincz) w miejsce Pahla - uczestniczyła w Teatrze Polskim w Poznaniu w inscenizacji sztuki Emila Zegadłowicza "Łyżki i księżyc" (reż. Grzegorz Mrówczyński) z muzyką Stróżniaka i z Ostrowską w jednej z głównych ról (Poezji).

W czerwcu 1984 Lombard ponownie wystąpił na festiwalu w Opolu, kompozycją "Stan gotowości" niejako zapowiadając album "Szara maść" (który ze względu na wyjazd muzyków na koncerty do Włoch doczekał się również wersji anglojęzycznej, "Hope And Penicillin"). Jednak prawdziwym przebojem z tej płyty został tylko wspomniany "Stan gotowości", bo podobnego statusu nie udało się zyskać ani "Wąwozowi Kolorado", ani "Czeskiemu filmowi" skądinąd wyjątkowo udanej piosence, imponującej choćby nieoczekiwanym zakończeniem z zabawną partią instrumentów dętych.

Niepowodzenie komercyjne "Szarej maści" w naturalny sposób wpłynęło na ograniczenie koncertów zespołu i nawet jego wypadnięcie z najściślejszej czołówki, jednak w roku 1985 muzycy umieścili na listach przebojów "Mam dość" i "Kryształową", a w następnym przedstawili album, który cieszy się opinią najbardziej wartościowego w całym dorobku Lombardu. Płyta "Anatomia" na pierwszej stronie zawierała piosenki śpiewane wyłącznie przez Ostrowską, na drugiej tylko przez Stróżniaka. Choć Stróżniak zaśpiewał "Kryształową" i cenioną przez fanów grupy "Ankę", dużo lepsze wrażenia robiła część należąca do wokalistki - nie tylko potwierdzającej swą drapieżność ("Mam dość", "Gołębi puch"), ale udowadniającej umiejętność operowania lirycznymi środkami wyrazu ("Anatomia - ja płynę"). Równolegle z polską wersją powstała wersja anglojęzyczna zatytułowana "Wings Of A Dove", na którą teksty napisał John Porter. "Wings Of A Dove" od "Anatomii" odróżniało ponadto bogatsze brzmienie tudzież zmieniona kolejność utworów.

"Anatomia" spowodowała wzrost zainteresowania Lombardem, i po paromiesięcznej przerwie muzycy mogli wybrać się na kolejne tournee po Polsce - zaczęte we wrześniu '86 w Swarzędzu, kiedy to Ostrowska, Stróżniak i Zander przedstawili swoich nowych partnerów, którymi zostali Henryk Baron (bg; eks-Banda i Wanda) i Wojciech Anioła (dr; eks-Turbo). Tak zestawiony zespół wydał w 1987 roku singla "Ocalić serca" / "Tylko mi nie mów o miłości", a także wziął udział w trasie "Nasz Wspólny Świat" (Ostrowska zaśpiewała w singlowym hymnie imprezy "Stanie się cud"), natomiast na wiosnę 1988 przedstawił album "Kreacje" - znacznie słabszy jednak od wcześniejszych, niezbyt udanie nawiązujący zarówno do stylistyki wypracowanej na "Anatomii" ("Ocalić serca", "Odejść bez pożegnań"), jak i do pop-rockowego oblicza prezentowanego jeszcze na "Śmierć dyskotece!" ("To tylko moment", "Słowa na murze").

"Kreacje" zresztą nie tylko zwiastowały kryzys formy i popularności Lombardu (nie przynosząc choćby jednego przeboju), ale również... odejście Stróżniaka. Po serii koncertów w ZSRR muzyk ten razem z Aniołą opuścił grupę, a na ich miejsce przyszli Robert Kalicki (kbds) i Artur Malik (dr).

Nowe oblicze Lombardu zaznaczyło swoje istnienie po dwóch latach, wydając nagrany na żywo w krakowskim Teatrze Stu album "Koncert", który świadczył nie tylko o zmianach personalnych, a także o wyeksponowaniu gitary i cofnięciu na drugi plan instrumentów klawiszowych. Podobny charakter brzmieniowy miała płyta "Welcome Home" z 1990 roku, w której nagraniu wzięło udział aż trzech gitarzystów - oprócz Zandera i nowego członka zespołu, Damiana Jaroszyka, także gość z Dżemu Jerzy Styczyński. Natomiast stylistycznie "Welcome Home" ciążyło w stronę amerykańskiego pop-rocka (zwłaszcza w piosenkach "Jej głos po tamtej stronie" i "Rzuć broń..."), podobnie jak "Rocking The East" (91).

Jednak ani "Koncert", ani "Welcome Home", ani "Rocking The East" nie wzbudziły zainteresowania publiczności, toteż Ostrowska zdecydowała się na opuszczenie grupy, tłumacząc ten ruch "niedostateczną inspiracją ze strony pozostałych muzyków", co w efekcie położyło kres istnieniu Lombardu.

Na przełomie dekad zespół dotarł aż do do Iraku, w roku 1990 wziął udział w Rock Opolu, a ostatnie koncerty dał w roku 1991 - najpierw w Sopocie na "Trzech Dekadach Rocka W Polsce", potem na jesieni w USA, wreszcie w Warszawie z okazji swego dziesięciolecia - na tych ostatnich występując ze Stóżniakiem i Kwietniewską, podobnie jak na płycie "'81?'91 największe przeboje" (91) z nowymi (niestety mało interesującymi) wersjami starych przebojów.

Przerwa w działalności zespołu trwała do listopada 1993 r., kiedy Stróżniak podjął próbę reaktywowania formacji w starym składzie, jednak Ostrowska i Zander nie wykazali zainteresowania tym projektem. W kolejnej mutacji Lombardu, używającej oficjalnej nazwy Lombard Group, oprócz Stróżniaka znaleźli się: Kalicki, Baron, Malik i gitarzysta Jacek Królik (dwaj ostatni z Chłopców z Placu Broni).

W kwietniu '94 muzycy dali koncert w poznańskim radiu Merkury, a wkrótce potem podpisali kontrakt z firmą Koch International, którego efektem był album "Afryka" (95), wypełnionymi nowymi wersjami starych przebojów oraz trzema utworami premierowymi ("Afryka, mój sen", "Sexaids" i "Nie mogę kochać ciebie"), z których żaden - zresztą tak jak i cała płyta - nie zainteresował publiczności.

Lombard Group dał około dwudziestu koncertów (m.in. wziął udział w Pojedynku Pokoleń w katowickim "Spodku") i zawiesił działalność. Wydawało się wtedy, że był to już ostatni epizod w dziejach zespołu. Swoisty epilog miał miejsce w lecie 1996 roku, kiedy to Lombard - z Ostrowską i Zanderem w składzie - świętując 15. rocznicę swego powstania, objechał z koncertami nadmorskie kurorty, gdzie przyciągał tłumy i spotkał się z ciepłym przyjęciem widowni. Ostrowska śpiewała w zespole do 1999 roku, gdy rozpoczęła karierę solową.

Zastąpiła ją Marta Cugier. Grupę tworzyli wtedy także Stróżniak, Zander, Baran, Malik i gitarzysta Paweł "Klima" Klimczak (Syndicate, 2 Tm 2,3, potem także w Armii). W tym składzie - jako L'ombard - w 2000 roku wydali płytą "Deja'vu".

W 2001 roku zespół obchodził swoje 20-lecie. Z tej okazji w Programie 3 Polskiego Radia w Studio im. Agnieszki Osieckiej nagrał płytę koncertową "Lombard 20 lat - przeżyj to sam". Płytę promował teledysk do utworu "Przeżyj to sam" nakręcony po 20 latach.

Pod koniec 2004 roku planowana jest premiera kolejnej płyty grupy - "Musical". Promuje ją singel "I say stop". Prace nad "Musicalem" trwały blisko dwa lata. Grupa uszczupliła nieco skład i obecnie jest kwartetem: Cugier, Stróżniak, Klimczak i Paweł "Świcol" Świca (perkusja).

Najważniejsi członkowie Lombardu udzielali się także poza obrębem zespołu. Szczególną aktywność wykazywała Małgorzata Ostrowska - nagrywająca, a czasami też koncertująca z Basspace (album "555555"), Dżemem, Michałem Urbaniakiem i Acid Drinkers. Kronikę poza-Lombardowych dokonań wokalistki stanowi płyta zatytułowana po prostu "Małgorzata Ostrowska" z 1993 roku, na której jednakże znalazło się pięć nagrań jej macierzystego zespołu w tym przebój "Mister Of America". W roku 1985 wokalistka wzięła udział w nagraniu "Historii podwodnej" Lecha Janerki, w 1986 w promocyjnym koncercie w Nowym Jorku kilkorga polskich artystów zatytułowanym Extravaganza, a dziewięć lat później w katowickim "Liście Do R. Na 12 Głosów", gdzie z towarzyszeniem Dżemu wykonała "Człowieku co się z tobą dzieje" i "Sen o Victorii" - opublikowane na płycie "List do R. na 12 głosów". Zdobyła też nagrodę na festiwalu w Karlshamn (Szwecja).

Ponadto wokalistka Lombardu wcieliła się, oprócz Poezji w "Łyżkach i księżycu", także w Marię Magdalenę w musicalu "Jesus Christ Superstar" (reż. Jerzy Gruza) i w Królową Abę w filmie "Podróże Pana Kleksa" (Krzysztof Gradowski), na sound-tracku z filmu umieszczając "Podróż w krainę baśni" i "Meluzynę". Współpracowała również z zespołem Zander Piotra Zandera, co udokumentowały dwa fragmenty zbioru "Małgorzata Ostrowska". Softmetalowa grupa Zander wydała kasetę "Zander" i wzięła udział w FMR Jarocin '87, nie zdobywając jednakże popularności.

Po rozwiązaniu Zandera, gitarzysta zajął się tworzeniem piosenek dla wykonawców... disco polo. Grzegorz Stróżniak w roku 1987 zilustrował swą muzyką spektakl "Ujrzana we śnie Vasavadatta", wystawiany w Teatrze Polskim w Poznaniu. Natomiast Robert Kalicki i Damian Jaroszyk wydali jako Dzidziuś i Diabeł rapowo-taneczno-rockowy album "Impreza".

W latach 90. Ostrowska prowadziła sklep w Poznaniu z wyrobami artystycznymi ze skóry, natomiast Stróżniak został właścicielem największego sklepu muzycznego w Poznaniu "Rock Long Luck".

(źródło: "Encyklopedia polskiego rocka", wydawnictwo In Rock).