Björk

Björk Guđmundsdóttir urodziła się 21 listopada 1965 roku w Rejkjawiku w Islandii. Bardzo szybko rodzice Bapsi, jak ją pieszczotliwie nazywano, doszli do wniosku, że nie będą żyć razem i rozwiedli się. Mała Björk pozostała z matką, która - jak typowa hipiska - rozpoczęła życie w hipisowskiej komunie.

Podobno Björk śpiewała zanim nauczyła się mówić. W wieku 5 lat Björk zaczęła uczęszczać do szkoły muzycznej, gdzie uczyła się grać na flecie (ponieważ rodziców nie było stać na kupno oboju).

Björk spędzała swój czas w różnych miejscach - w domu matki, ojca, a także babci, dlatego mogła poznać różne style muzyczne i różnych wykonawców - od Jimiego Hendrixa, przez Janis Joplin po muzykę jazzową i klasyczną, a nawet pop.

Pierwszy album Björk nagrała jako 11-letnie dziecko, razem z przyjaciółmi matki. Krążek zawierał najbardziej popularne islandzkie piosenki, a także kilka coverów, jak chociażby "Fool On The Hill" The Beatles czy "Your Kiss Is Sweet" z repertuaru Steviego Wondera. Album uzyskał w Islandii status Złotej płyty, a Björk stała się bardzo popularna w swojej ojczyźnie, czego bardzo nie lubiła, dlatego zrezygnowała z nagrania kolejnej płyty.

Jako nastolatka Björk była zafascynowana rozwijającą się w Anglii kulturą punkową, na czele z Sex Pistols. Artystka współpracowała wtedy z kilkoma krótko działającymi punkowymi zespołami, między innymi Exodus, Tappi Tikarras i Kukl. Kukl był wtedy najpoważniejszym projektem, w którym Björk wzięła udział, być może zbyt poważnym, bo podobno właśnie dlatego artystka zrezygnowała ze współpracy.

Wcześniej jednak razem z Kukl koncertowała w Europie i - co najważniejsze - nagrała dwa albumy "The Eye" (1984) oraz "Holidays In Europe (The Naughty Nought)" (1984).

8 czerwca 1986 roku Björk urodziła syna, którego nazwała Sindri. Tego samego dnia grupa artystów stworzyła Bad Taste (Smekkleysa) - założeniem była walka z tym wszystkim, co było uznawane za stworzone "ze smakiem", ponieważ miało to zabijać wszelką kreatywność. Artyści planowali stworzyć stację radiową, klub, wydawać albumy i książki.

Jednak pierwszym "produktem" grupy była kartka pocztowa przedstawiająca Reagana i Gorbaczowa podczas pokojowego szczytu w Rejkjawiku. Kartka stała się w Islandii tak popularna, że Bad Taste miało wystarczającą ilość pieniędzy na wydanie singla zespołu Sugarcubes ("Sykurmolarnir"), którego członkinią była Björk.

Zarówno Bad Taste, jak i Sugarcubes, tworzyły te same osoby - Björk Guđmundsdóttir (wokal), Einar Örn Benediktsson (wokal, trąbka), Thor Eldon (gitary), Bragi Ólafsson (gitara basowa), Sigtryggur Baldursson (perkusja, instrumenty perkusyjne) and Margrét Örnólfsdóttir (instrumenty klawiszowe). Sugarcubes nie było zespołem "na serio", jego głównym celem była dobra zabawa i podróżowanie po świecie.

Pierwszy singel Sugarcubes, "Sykurmolarnir" (1986), nie był zbyt popularny w Islandii, ale kiedy tylko w Wielkiej Brytanii pochlebną recenzję napisał tygodnik "Melody Maker" i uznał go za "singel tygodnia", wszystkie najważniejsze wytwórnie brytyjskie zwróciły się do członków grupy z propozycjami wydania płyty, oferując duże pieniądze. Jednak zespół zdecydował się na małą wytwórnię One Little Indian. Muzycy chcieli pozostać niezależni, a tylko mały wydawca mógł się na to zgodzić.

Pierwszy album Sugarcubes, "Life's Too Good" (1988), zebrał znakomite recenzje i sprzedał się w ilości ponad miliona egzemplarzy. Drugi album "Here Today, Tomorrow, Next Week!", nie został już jednak przyjęty tak ciepło i liczba sprzedanych egzemplarzy była niższa, mimo wielu koncertów granych na całym świecie. Sugarcubes, wypełniając zobowiązania kontraktowe, nagrali jeszcze płytę "Stick Around For Joy" (1992), a podczas ostatniej trasy koncertowej otwierali występy U2, grając dla kilkudziesięciu tysięcy ludzi.

Zanim rozpadł się zespół, Björk pracowała już nad swoimi własnymi utworami. W momencie, gdy Sugarcubes przestało istnieć, artystka musiała podjąć decyzję swojego życia: teraz albo nigdy. Przez wiele lat projekty piosenek rozwijały się w jej głowie i w końcu poczuła się gotowa, aby je nagrać. Wraz z synem przeprowadziła się do Londynu i rozpoczęła pracę, w której pomagali jej ludzie tacy jak Nellee Hooper czy Graham Massey. Album został nazwany "Debut", ponieważ była to pierwsza płyta Björk stworzona tylko przez nią.

Zaraz po ukazaniu się krążka wiadomo było, że "Debut" (1993) to jedna z najważniejszych płyt lat 90. Otrzymała znakomite recenzje i sprzedała się w liczbie miliona egzemplarzy, chociaż wytwórnia początkowo spodziewała się sprzedaży na poziomie 30 tysięcy sztuk. Ogromny sukces potwierdziły dodatkowo znakomite koncerty Björk na całym świecie.

Wówczas zupełnie niespodziewanie Madonna, uznawana za najpopularniejszą piosenkarkę wszech czasów, zaproponowała Björk wspólne nagranie albumu, jednak autorka "Debutu" nie zgodziła się.

Po zakończeniu światowej trasy koncertowej, Björk rozpoczęła pracę nad nowym albumem. Tym razem do współpracy zaprosiła Tricky'ego, Howie Bernsteina i Grahama Messey`a. Krążek "Post" (1995) został w większości nagrany na wyspach Bahama, a w lutym 1996 roku Björk otrzymała trzecią w swojej karierze brytyjską nagrodę przemysłu muzycznego.

W trakcie trasy koncertowej doszło do niemiłego incydentu - Björk zaatakowała dziennikarza przed telewizyjnymi kamerami. Artystka tłumaczyła się później, że chroniła swojego syna, z którym właśnie przybyła na lotnisko. Przeprosiła jednak pechowego reportera i wysłała mu kwiaty.

Zaraz po tym, jak Björk rozpoczęła nagrywanie trzeciego solowego albumu, w październiku 1996 roku amerykański fan wysłał w liście bombę do londyńskiego domu artystki, po czym popełnił samobójstwo. Na szczęście brytyjska policja odkryła niecodzienny list jeszcze gdy znajdował się on na poczcie, dlatego cały incydent zakończył się pomyślnie.

Zdenerwowana piosenkarka przeprowadziła się do Hiszpanii, gdzie pracowała nad albumem.

W 1997 roku ukazała się trzecia studyjna płyta Björk, "Homogenic". W produkcji krążka wziął udział Mark Bell z duetu LFO oraz Eumir Deodato. Zasadnicze elementy tej płyty to islandzki oktet smyczkowy, bity Marka Bella i oczywiście wokal Björk.

W 1999 roku artystka dość niespodziewanie wzięła udział w filmie. Duński reżyser Lars von Trier obejrzał kilka teledysków Björk i tak bardzo mu się spodobały, że postanowił zaangażować ją do swojej nowej musicalowej produkcji "Tańcząc w ciemnościach". Początkowo artystka nie chciała grać, zgodziła się tylko na napisanie muzyki do filmu. Jednak von Trier swoim uporem osiągnął to, co chciał - Björk zagrała główną rolę, a obok niej w filmie pojawili się Catherine Deneuve i Peter Stormare.

Film został pokazany na festiwalu filmowym w Cannes w maju 2000 roku i choć recenzje były bardzo zróżnicowane, obrazowi przyznano Złotą Palmę za najlepszy film festiwalu, a Björk okrzyknięto także najlepszą aktorką!

"Tańcząc w ciemnościach" było jeszcze nominowane do Oscara i Złotego Globu, a otrzymało nagrodę Europejskiej Akademii Filmowej. Muzykę do filmu wydano jeszcze w 2000 roku na albumie "Selmasongs".

W 2001 roku Björk wydała swoją kolejną płytę, "Vespertine". Angielskie słowa vespertine i vespers ("wieczorny") - to odkrywcze terminy dotyczące botaniki, zoologii, astronomii, duchowości i rytmów wszechświata: otwierający się wieczorem kwiat, zwierzę aktywne po zmroku, wieczorna modlitwa, gwiazda Wenus, zachód słońca i zmierzch... Poetyckie wyrazy o licznych, sprzecznych znaczeniach: kochać, polować, modlić się, oddawać kontemplacji, otworzyć z nadejściem nocy... "Rozwijam najlepszy, pustelniczy styl - z brodą i fajką" - śpiewa Björk na "Vespertine" z ledwo słyszalnym śmiechem.

Pod koniec sierpnia 2004 roku, po 3-letniej przerwie, ukazała się następna studyjna płyta Björk, "Medulla". Wokalistka podczas pracy nie wykorzystała ani jednego instrumentu - ich rolę spełniają ludzkie głosy, odpowiednio przetworzone cyfrowo. Wokalni wspomogli ją m.in. Mike Patton (były członek Faith No More, Fantomas i Tomahawk), Rahzel (The Roots), czy japoński mistrz śpiewu a capella, Dokaki.

Artystka wykonała jeden z utworów znajdujących się na płycie "Medulla" podczas ceremonii otwarcia igrzysk olimpijskich Ateny 2004.

Latem 2005 roku ukazała się jej kolejna płyta z muzyką do filmu, pod tytułem "Drawing Restraint 9", a dwa lata później studyjny album - "Volta" Tym razem na płycie, przy której Björk współpracowała z Markiem Bellem, Timbalandem, Antonym Hegartym oraz z Sjónem, szczególnie wyeksponowane zostały rytm i perkusja. Uwagę zwracały także monumentalne aranżacje sekcji dętej. Artystka wydawnictwo "Volta" opisała jako swój manifest przeciwko autorytaryzmowi zorganizowanych religii oraz walce człowieka z naturą.

Najnowsza propozycja Islandki - album "Biophilia" zapowiadany jest na jesień 2011 roku. Piosenki, które znajdą się na płycie Björk zaprezentowała podczas sześciu koncertów między 27 czerwca a 16 lipca 2011 roku na Manchester International Festival. Pierwszym singlem promującym wydawnictwo został utwór "Crystalline".