Proletaryat

Zespół punkowy, który łącząc ten gatunek z potężnie brzmiącym heavy metalem wypracował swój własny, ujmujący prostotą i sugestywnością styl.

Powstał w listopadzie 1987 roku w Pabianicach utworzony przez Tomasza "Oleja" Olejnika (voc; ur. 11.I.1965), Darka "Kacpra" Kacprzaka (bg; ur. 21.IV.1967) i Jarka "Siemiona" Siemienowicza (g; ur. 26.IX.1964). Muzycy ci wcześniej występowali w formacjach Zero (uczestnik Jarocina '83) i New (Olej i Kacper; wyróżnienie w Jarocinie '84). Pierwszym perkusistą był Robert Szymański, szybko zastąpiony przez Zbigniewa "Małego" Marczyńskiego. Od samego początku grupa zdobyła zaufanie punkowej publiczności - dzięki prostej muzyce gitarowej mocno osadzonej w tradycji punk rocka lat 70. oraz tekstom Oleja opisującego problemy, z jakimi na co dzień borykają się szarzy, zwyczajni ludzie.

Pierwszy koncert muzycy dali w maju 1988 na jednym z lokalnych przeglądów. Rok później zakwalifikowali się do konkursu Festiwalu Muzyków Rockowych w Jarocinie, gdzie jednak nie odnieśli sukcesu. W roku następnym nagrali kasetę demo zatytułowaną "Revolt", którą wydała niezależna francuska firma PIT, i która zainteresowała znanego realizatora dźwięku Andrzeja Puczyńskiego (byłego gitarzysty byłego Exodusu), skłaniając go do zaproponowania grupie rejestracji płyty. W trakcie sesji Proletaryat pojechał do Jarocina, skąd tym razem wywiózł nagrody, i to aż trzy - publiczności, organizatorów i dziennikarzy.

Na jesieni '90 nagrał drugą płytę; wystąpił też na trzech koncertach Krajowej Sceny Młodzieżowej. Oba albumy ukazały się niemal jednocześnie na początku 1991 roku - pierwszy zatytułowany "Proletariat"; drugi "Proletaryat", a od koloru okładki przez fanów zwany "Czerwonym". Płyty zawierały podobną, opartą na prostym i mocnym rytmie muzykę oraz wykrzykiwane dosadne teksty nie bez wulgaryzmów, ale bez zbędnej ideologii - choć lepsze wrażenie robił pierwszy album, na którym znalazły się utwory "Proletaryat" i "Hej, naprzód marsz", będące hymnami kolejnych trzech festiwali w Jarocinie. Z "Czerwonego" wyróżniał się "Pokój z kulą w głowie" - i on stał się kolejnym przebojem Proletaryatu. Natomiast sporo do życzenia pozostawiała dźwiękowa realizacja obu wydawnictw.

W grudniu '90 zespół uczestniczył w Zadymie na warszawskim Torwarze, w październiku '91 wystąpił w poznańskiej Arenie (co udokumentowała kaseta "Proletaryat In Concert", 93 - wypełniona kompozycjami z dwóch poprzednich płyt), miesiąc później zadebiutował na Katowickich Odjazdach, które odwiedzał jeszcze trzykrotnie. Do Jarocina w następnym roku pojechał już bez Małego, którego wymienił Piotr "Zwierz" Pniak (ur. 31.III.1971). Z nowym perkusistą grupa brała udział w trasach Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, w styczniu '93 występując w poznańskim finale.

W marcu 1993 Proletaryat nagrał (z udziałem gitarzysty Kobranocki i Kazika Na Żywo Adama "Burzy" Burzyńskiego) album "Czarne szeregi", w sklepach dostępny od jesieni. To najbardziej dojrzała płyta w dorobku grupy - z wyjątkowo potężnie brzmiącymi gitarami i wyjątkowo "potężnie" śpiewającym Olejem. Teksty znów charakteryzowały się bezpośredniością wypowiedzi - krytykując instytucję Kościoła ("Czarne szeregi", "Co jest"), piętnując bezmyślność władz ("Wystarczy iskra"), komentując sytuację w Jugosławii ("W imię nieważnych spraw"). Jednak muzycy szukali też lżejszych tonów, przedstawiając żartobliwych "Kolesi" oraz pastiszując Chucka Berry'ego w jego "Nadine" i "Johny B. Goode". Dodatkowo płyta i kaseta ukazały się w różnych okładkach.

Po wydaniu "Czarnych szeregów" Proletaryat ruszył wraz z Vaderem w trasę wiodącą po klubach największych miast Polski. Mimo swej odrębności stylistycznej obie grupy spotkały się ze znakomitym przyjęciem. Tourneue to zaowocowało albumem "Live '93", wydanym na początku 1994 roku (przez firmę, której współwłaścicielem był Kuba Płucisz z IRY). W dopełniającym ówczesny koncertowy program Proletaryatu "No Woman No Cry" Boba Marleya zaśpiewali w chórkach Peter i Docent z Vadera.

We wrześniu zespół gościł w Niemodlinie na obchodach dziesięciolecia Piersi, a w listopadzie przedstawił album "IV", wydany na mocy nowego kontraktu podpisanego z Izabelin Studio. Płyta ta przyniosła utwory powolniejsze i cięższe, już przekraczające granice heavy metalu, nadal jednak posiadające wyraźnie zarysowaną linię melodyczną. Największym powodzeniem z "IV" cieszyła się pierwsza w dorobku Proletaryatu ballada "Przemijanie", a jeszcze zwracał uwagę rapowany utwór "Na wznak". Po wydaniu albumu grupa odbyła grudniowe tournee razem z Gdzie Cikwiaty.

W październiku 1995 wrócił Szymański, i już z nowym - starym perkusistą, a także z gitarzystą Piotrem Zalewskim Proletaryat w wyjątkowo pięcioosobowym składzie wziął udział w Odjazdach oraz pojechał w trasę jako gość Vadera (obok Sweet Noise i Testora). Jednak koncerty te pokazały, że wspomniani muzycy nie pasują do pozostałych, dlatego z początkiem 1996 roku Szymański i Pniak zamienili się miejscami, a ponadto odszedł Zalewski - w związku z czym Proletaryat powrócił do rozmiaru kwartetu.

W swoim najdłużej istniejącym składzie wziął udział w Sopockim Atlasie Polskiego Rocka w lipcu '96, a na jesieni wydał płytę "Zuum", pod względem stylistycznym zbliżoną do "Czarnych szeregów", pod względem brzmieniowym - do "IV". "Zuum" wywołało jednak mniejsze zainteresowanie niż wspomniane odnośniki czy "Proletariat".

Pod koniec 1996 roku miejsce Pniaka zajął Robert "Mały" Hajduk, a w marcu następnego roku dziesiątą rocznicę swego powstania zespół uczcił wydaniem albumu "The Best Of" z wyborem najsłynniejszych utworów, uzupełnionych dwoma odrzutami z sesji "Zuum" ("U mnie dobrze" i "Nie w głowę").

W 1999 r. ukazał się album "Made In U.S.A.", na którym zespół powrócił do punk rocka. W trakcie sesji nagraniowej z zespołem współpracował gitarzysta Ireneusz "Zuba" Zugaj (eks-Squaw). "Zuba" odszedł z zespołu w październiku 2003 roku.

W listopadzie 2003 roku, z okazji 15-lecia zespołu, ukazał się absolutny unikat - reedycja płyty "Revolt". Na płycie znalazły się utwory nagrane 14 lat temu, a także nigdzie nie publikowany materiał nagrany w ostatnim czasie. Płyta została wydana własnym sumptem przez zespół i była rozprowadzana na koncertach.

Przez kolejne parę lat o Proletaryacie było cicho - cały czas mówiono, że grupa pracuje nad materiałem roboczo nazwanym "Muun". Jednak najpierw, w 2004 r., nakładem Metal Mind Productions ukazały się wznowienia "Proletaryat II", "Czarne szeregi" i "Live 1993" zawierające bonusowe nagrania.

Zespół wydał premierowy materiał dopiero pod koniec lutego 2006 roku. Ósmy album nosił tytuł "ReC", a na tydzień przed premierą sklepową można go było kupić w MELO.PL. Stylistycznie płyta przyniosła nowoczesnego ciężkiego rocka, a zespół sięgnął odważniej po elektronikę i skrecze (gościnnie DJ HaeM). Na singlu ukazał się utwór "Być, czy być". Już po premierze "ReC" zespół rozstał się z gitarzystą Jarkiem "Siemionem" Siemionowiczem. Na jego miejsce przyjęto Konrada "Wołowinę" Jeremusa (Leafless Tree).

W grudniu 2006 roku pojawiła się płyta "Recycling" - nowa wersja "ReC", poszerzona o 4 utwory: "Oni tak samo jak my", "Na elity", "To świat nie mój" i "Mam w dupie", posiadająca zmodyfikowaną szatę graficzną.

W 2008 roku Jeremusa zastąpił Wiktor Daraszkiewicz, były członek grupy Rezerwat, założyciel Mrowiska, były muzyk zespołu The Bootles. W latach 90. wydał solową płytę instrumentalną jako Daraszkiewicz Band "Z drugiej strony".

Olej zaśpiewał na płycie Piersi i Przyjaciele "60/70" (w "Widzę cię w zieleni pól", "Na moście w d'Avignon" i "Szanujmy wspomnienia"), a także wziął udział w koncercie w Spodku w Katowicach "List Do R. na 12 Głosów" poświęconym Ryszardowi Riedlowi, gdzie z towarzyszeniem Dżemu wykonał "Złotego pawia" i "Niewinnych", co udokumentował album "List do R. na 12 głosów". Olej z Kacprem wystąpili w teledysku Golden Life "24.11.94". Natomiast Kacper w roku 1994 wydał kasetę "Peter contra Kacper" dzieląc ją między siebie a Petera - na której (z umiarkowanym powodzeniem) przedstawił się jako wokalista.

(źródło: "Encyklopedia polskiego rocka", wydawnictwo In Rock, uzupełnienia własne).