Rysiek Riedel (Dżem): W życiu piękne są tylko chwile, dlatego czasem warto żyć

Ryszard Henryk Riedel urodził się 7 września 1956 r. w Chorzowie jako drugie dziecko Małgorzaty i Jana Riedlów. Od najmłodszych lat zdradzał talent do sztuk plastycznych, uchodził za zdolnego rysownika. Zaczytywał się także w książkach o Indianach i Dzikim Zachodzie. Nigdy nie pobierał lekcji śpiewu. Edukację szkolną zakończył na siódmej klasie szkoły podstawowej.

W 1973 r. dołączył do zespołu Jam, wykonującego covery takich grup rockowych jak Free, The Rolling Stones czy Spencer Davis Group. Riedel zastąpił w roli wokalisty klawiszowca Pawła Bergera. Imponował nie tylko naturalną umiejętnością śpiewu, ale także amerykańskim frazowaniem, żartobliwie nazywanym "śpiewaniem po norwesku". W 1974 r. zespół - na skutek błędu organizatora, przygotowującego plakaty - zmienił nazwę na Dżem.

Przełomem w historii grupy Dżem był niewątpliwie rok 1979, kiedy zespołowi zaproponowano wyjazd do mazurskich Wilkasów, gdzie przez miesiąc miał grać dla uczestników obozów szkoleniowo-wypoczynkowych. W tym czasie powstały również pierwsze autorskie utwory "Whisky" (posłuchaj!), "Paw" (posłuchaj!), "Poznałem go po czarnym kapeluszu" (sprawdź!) czy "Człowieku co się z tobą dzieje" (posłuchaj!).

W 1980 roku grupa debiutowała na festiwalu w Jarocinie. Choć samego festiwalu śląska formacja nie wygrała, to okazała się największym odkryciem imprezy.

Debiutancki album formacji pt. "Cegła" ukazał się w 1985 r. i zawierał takie utwory jak "Whisky", "Czerwony jak cegła" i "Jesiony". Teksty Riedla miały charakter autobiograficzny - opisywały życie włóczęgi, niepasującego do oczekiwań społeczeństwa. Często nazywany był "ostatnim prawdziwym hippisem", co przejawiało się nie tylko w wyglądzie i pacyfistycznych poglądach wokalisty, ale także w jego zmaganiach z używkami - głównie heroiną - oraz niedyspozycyjnością; zdarzało mu się opuszczać sesje nagraniowe, czasami nawet własne koncerty.

Dżem zdobył reputację jednego z najważniejszych zespołów rockowych w kraju dzięki występom na festiwalach w Jarocinie i katowickiej Rawie Blues. Muzycy nazywani byli "polskimi Rolling Stonesami" czy "polską wersją The Doors", a Riedel porównywany bywał do lidera tej drugiej formacji Jima Morrisona. Charyzmatyczny wokalista Dżemu przyciągał młodą publiczność, do której "zagajał" na koncertach słynnym: "Sie macie ludzie!".

Gdyby żył, skończyłby 65 lat. Wokalista i współzałożyciel Dżemu powiedział raz "Kiedyś chciałem umrzeć młodo jak Jim Morrison, ale z czasem zacząłem patrzeć na to inaczej…". Jak stał się legendą polskiego bluesa? Jak wygląda jego grób?

W tym samym okresie powstał utwór "Skazany na bluesa", poświęcony pamięci zmarłego wirtuoza harmonijki ustnej Ryszarda "Skiby" Skibińskiego. W 2005 r. taki sam tytuł otrzymał film fabularny, opowiadający historię Riedla. Wokalista pogrążał się w uzależnieniu, a jego zespół coraz częściej musiał radzić sobie bez niego; na czele formacji występowali gościnnie m.in. Irek Dudek i Tadeusz Nalepa. W 1989 r., nie mogąc liczyć na swojego wokalistę, Dżem nagrał płytę instrumentalną "The Band Plays On...".

30 lipca 1994 roku zmarł Ryszard Riedel, niezapomniany wokalista grupy Dżem. Przyczyną śmierci muzyka była niewydolność serca spowodowana długoletnim uzależnieniem. Na jego grobie w Tychach na Wartogłowcu wykuto cytat "W życiu piękne są tylko chwile..." z piosenki "Naiwne pytania". 30 lipca 1994 roku zmarł Ryszard Riedel, niezapomniany wokalista grupy Dżem. Na jego grobie w Tychach na Wartogłowcu wykuto cytat "W życiu piękne są tylko chwile..." z piosenki "Naiwne pytania".

Rok później Riedel powrócił, a zespół nagrał jeden ze swoich najwyżej cenionych albumów "Najemnik", na którym znalazły się takie utwory jak m.in. "Wehikuł czasu" czy ballada "Modlitwa III - pozwól mi". "Pozwól mi spróbować jeszcze raz/ Niepewność mą wyleczyć/ Za pychę i kłamstwa, za me nałogi (...)/ Te świństwa duże i małe, za mą niewiarę/ Rozgrzesz mnie" - śpiewał Riedel na pięć lat przed śmiercią. Wokalista ponownie popadł w nałóg - za niesubordynację znów został wyrzucony z zespołu; w trasę koncertową po NRD i ZSRR pojechała pieśniarka Martyna Jakubowicz.

W 1991 r. zespół nagrał - w ciągu 38-godzinnej sesji - jeden ze swoich najlepszych krążków pt. "Detox". Poza piosenką tytułową, opowiadającą o walce z nałogiem, opowiadał także utwór "Jak malowany ptak". Na płycie znalazł się również dramatyczny "List do M." oraz hymn do wolności "Sen o Victorii".

Ostatni koncert Riedla odbył się 16 marca 1994 r. w Krakowie. W maju wokalista został usunięty z zespołu i odesłany przez kolegów z grupy na kurację odwykową. Mimo swojego uzależnienia Riedel otwarcie wypowiadał się przeciwko używkom. "Kiedyś dzieci-kwiaty były zdrowsze" - mówił.

Po kolejnych kuracjach muzyk i tak wracał do używek. Zmarł 30 lipca 1994 r. w chorzowskim szpitalu z powodu niewydolności serca. Jego grób w Tychach wciąż jest miejscem pielgrzymek fanów z całej Polski.

W 1995 r. w katowickim "Spodku" odbyło się pożegnanie Riedla. Podczas koncertu "List do R." - wydanego na trzypłytowym albumie - piosenki Dżemu zaśpiewali m.in. Tadeusz Nalepa, Czesław Niemen, Wojciech Waglewski, Martyna Jakubowicz i Krystyna Prońko. W finale koncertu - wspólnym wykonaniu "Whisky" - na gitarze akustycznej zagrał wówczas 17-letni syn Ryśka, Sebastian Riedel, obecnie lider grupy Cree.

Nowy rozdział w historii Dżemu to współpraca z wyłonionym w konkursie wokalistą Jackiem Dewódzkim. Dżem nagrywa z nowym frontmanem trzy albumy - "Kilka zdartych płyt" (1995), "Pod wiatr" (1997) i "Być albo mieć" (2000). Cztery lata później grupa wydaje kolejną płytę zatytułowaną "2004", z nowym wokalistą - Maciejem Balcarem.

Na początku 2005 r. zespół ponownie dotyka wielka tragedia - 27 stycznia w wypadku samochodowym na autostradzie A4 ginie Paweł Berger, wieloletni klawiszowiec Dżemu. Zespół zawiesił działalność na kilka miesięcy, w trakcie których trwała rehabilitacja poszkodowanego w wypadku basisty Bena Otręby.

Ostatnim studyjnym albumem Dżemu jest "Muza" (2010), która uzyskała status platynowej płyty.

W ciągu 40 lat istnienia zespół zagrał na wszystkich najważniejszych polskich festiwalach, koncertował w wielu krajach Europy i w Stanach Zjednoczonych. Scenę dzielili z takimi gigantami, jak The Rolling Stones, Eric Clapton, ZZ Top, Lynyrd Skynyrd czy AC/DC.

Obecnie zespół tworzą: Maciej Balcar (wokal), Jerzy Styczyński (gitara), Adam Otręba (gitara), Beno Otręba (bas), Zbigniew Szczerbiński (perkusja) i Janusz Borzucki (klawisze).

Drugiego dnia Pol'and'Rock Festival 2021 wystąpiła legenda polskiej muzyki - zespół Dżem. Uczestnicy mogli usłyszeć nieśmiertelne przeboje, jak "Paw" czy "Whisky". Nie zabrakło również hołdu dla Riedla - 30 lipca przypada 27. rocznica śmierci wokalisty.