Goran Bregović

Goran Bregović urodził się w 1950 roku w Sarajewie i w 100% jest Jugosłowianinem, choć kraj taki już tak naprawdę nie istnieje. Jego matka była Serbką, a ojciec Chorwatem.

Muzykowanie rozpoczął jeszcze jako nastolatek, grając na gitarze muzykę ludową. Rockiem zainteresował się pod koniec lat 60. i przez kilka lat występował w lokalnych sarajewskich zespołach. W 1971 roku założył grupę Jutro, z którą wydał dwa single. Na drugim z nich znalazła się piosenka "Kad bih bio bijelo dugme" i tytułowe "Bijelo Dugme", które zostaje przyjęte jako nowa nazwa zespołu w styczniu 1974 roku.

Już pierwszy album nowej formacji zyskuje niebywałą popularność i w ciągu zaledwie kilku miesięcy Bijelo Dugme staje się najpopularniejszą grupą w Jugosławii. W drugiej połowie lat 70. kraj ogarnia prawdziwa "Dugmemania". Zespół sprzedaje swoje płyty w niespotykanych dotąd w 20-milionowej Jugosławii nakładach sięgających 300 tysięcy egzemplarzy. Granicząca z histerią popularność grupy sprawia, że w tym socjalistycznym kraju dochodzi do burzliwych debat telewizyjnych z udziałem socjologów, kulturologów i przedstawicieli partii komunistycznej, które miały wyjaśnić czy ten fenomen stanowi zagrożenie dla młodzieży.

Bregović jako kompozytor i autor tekstów od początku istnienia Bijelo Dugme wplatał do muzyki zespołu elementy bałkańskiego folkloru. Jednak dopiero w połowie lat 80. zdecydował się na otwarty flirt z ludową tradycją muzyczną i tematyką. Przynosi to drugi boom popularności zespołu, który nie tylko ustanawia nowe rekordy nakładów płyt, dochodzące do nawet 600 tysięcy egzemplarzy, ale początkuje prawdziwą falę folk rockowych wykonawców, którzy do dziś cieszą się niezmienną popularnością w krajach byłej Jugosławii. Do momentu rozwiązania w 1989 roku Bijelo Dugme wydało 14 albumów, z których wszystkie zdobyły miano złotych lub platynowych płyt.

Na początku lat 80. Bregović poznaje o pięć lat od siebie młodszego reżysera filmowego - Emira Kusturicę. Obaj pochodzą z Sarajewa i mają podobne zainteresowania. W 1988 roku Bregović rozpoczyna współpracę z Kusturicą przy jego trzecim filmie fabularnym "Czas cyganów". Kolejne dwa zrealizowane wspólnie filmy "Arizona Dream" i "Underground" (Złota Palma na festiwalu w Cannes) odnoszą wielki światowy sukces, a Bregović otrzymuje oferty współpracy od reżyserów z całego świata.

W następnych latach pracuje z wieloma filmowcami (m.in. Philomenem Esposito, Duśanem Prelevićem, Draganą Antonijević, Peatrice Cheraudem, Ademirem Kenovićem), a na jego filmowych albumach pojawiają się gwiazdy muzyki pop jak Scott Walker, Iggy Pop czy Ofra Haza. Szczególne uznanie zyskuje album Gorana z muzyka do francuskiej superprodukcji "Królowa Margot". Dotychczas skomponował muzykę do ponad 20 filmów, w tym "Operacji Samum" w reżyserii Władysława Pasikowskiego.

W 2000 roku otrzymał specjalną nagrodę w Watykanie za muzykę do włoskiego filmu "Maria córka swojego syna".

Wielka popularność Gorana Bregovića w Polsce rozpoczęła się od występu na festiwalu Malta w Poznaniu 27 czerwca 1997 roku.

Bregović przyjechał wówczas do Polski po raz trzeci. Wcześniej, jako piętnastolatek, był w latach 60. z sarajewskim chórem. Drugi raz w 1976 roku z grupą rockową Bijelo Dugme, której był liderem.

Tym razem przywiózł ze sobą dziewiętnastoosobowy zespół, w którego skład wchodził zespół cygańskich trębaczy, cztery bułgarskie wokalistki oraz muzycy grający na ludowych instrumentach perkusyjnych i piszczałkach. Wedding & Funeral Band wspomagał chór i orkiestra poznańskiej Akademii Muzycznej.

Koncert był wielkim sukcesem artystycznym i był wielokrotnie odtwarzany przez telewizje publiczną. Ceniony polski miesięcznik pop-kulturalny "Machina" uznał go za największe wydarzenie kulturalne 1997 roku.

Lata 1998-2000 to okres prawdziwej Bregovićomanii w naszym kraju. Dwie trasy koncertowe, dwa albumy "Underground" i "Ederlezi" zdobyły status platynowych płyt (ponad 100 tysięcy sprzedanych albumów), no i przede wszystkim album "Kayah & Bregović", który osiągnął ponad 600-tysięczny nakład. Wspólny album polskiej wokalistki, zawierający wyłącznie piosenki w naszym języku został wydany również w ośmiu europejskich krajach, przy czym we Włoszech został sprzedany w ilości 40 tysięcy egzemplarzy, co jest nienotowanym dotąd sukcesem polskiego wykonawcy zagranicą.

Podobne do almumu "Kayah i Bregović" płyty Goran zrealizował w Turcji, Grecji i Jugosławii. Wszystkie (firmowane wspólnie z Alkistis Protosaltis, Georgem Dalarasem, Sezen Aksu i Zdravko Ćolićem) stały się wielkimi przebojami w swoich krajach.