Bez nich nie ma świąt Bożego Narodzenia. Oto TOP 10 ulubionych kolęd Polaków, śpiewanych przy wigilijnym stole

Jedna z ulubionych kolęd Polaków, szczególnie uwielbiana przez dzieci. Dodaje świątecznemu okresowi radosnego klimatu, który napędzany jest przez skoczny, marszowy charakter utworu. Proste słowa i rytmiczna melodia uławiają wspólne śpiewanie przy wigilijnym stole. Pieśń tą można często usłyszeć zarówno w kościołach, jak i rozgłośniach radiowych. Znane są liczne interpretacje w wykonaniu gwiazd polskiej estrady, m.in. Krzysztofa Krawczyka, Golec uOrkiestry czy Arki Noego.

Tekst kolędy "Pójdźmy wszyscy do stajenki" powstał w XVIII wieku, a jego pierwotna wersja liczyła aż 14 zwrotek. Wówczas śpiewano je do zupełnie innej melodii, która dopiero w kolejnym stuleciu przerodziła się w rytmiczną kompozycję. Jej wesoły charakter i prosta melodia sprawiają, że przez setki lat zyskała status jednej z najpopularniejszych polskich kolęd.

Tekst:

Pójdźmy wszyscy do stajenki, do Jezusa i Panienki
Powitajmy Maleńkiego i Maryję Matkę Jego
Powitajmy Maleńkiego i Maryję Matkę Jego

Witaj, Jezu ukochany, od Patriarchów czekany
Od Proroków ogłoszony, od narodów upragniony
Od Proroków ogłoszony, od narodów upragniony

Witaj, Dzieciąteczko w żłobie, wyznajemy Boga w Tobie
Coś się narodził tej nocy, byś nas wyrwał z czarta mocy
Coś się narodził tej nocy, byś nas wyrwał z czarta mocy

Witaj Jezu nam zjawiony, witaj dwakroć narodzony
Raz z Ojca przed wieków wiekiem, a teraz z matki człowiekiem
Raz z Ojca przed wieków wiekiem, a teraz z matki człowiekiem

Jedna z najbardziej znanych kolęd nie tylko w Polsce, lecz na całym świecie. Przetłumaczona została na ponad 300 języków i dialektów, dzięki czemu niemalże każdy może cieszyć się nią przy wigilijnym stole. Spokojna melodia umila świąteczny czas i pozwala na chwilę zatrzymać się w bożonarodzeniowym pędzie.

Pierwszy raz "Cicha noc" została wykonana podczas pasterki w 1818 r., w austriackim Oberndorfie bei Salzburg (wówczas jako "Stille Nacht"). Autorem jej słów jest Joseph Mohr, a melodię skomponował Franz Xaver Gruber. Słowa w języku polskim ułożono około 1930 r. - zajął się tym Piotr Maszyński. W 2011 r. kolęda została włączona do austriackiej listy niematerialnych zabytków kultury UNESCO.

Tekst:

Cicha noc, święta noc,
Pokój niesie ludziom wszem,
A u żłóbka Matka Święta
Czuwa sama uśmiechnięta
Nad dzieciątka snem
Nad dzieciątka snem.
Cicha noc, święta noc,
Pastuszkowie od swych trzód
Biegną wielce zadziwieni
Za anielskim głosem pieni
Gdzie się spełnił cud,
Gdzie się spełnił cud.
Cicha noc, święta noc
Narodzony Boży Syn
Pan Wielkiego majestatu
Niesie dziś całemu światu
Odkupienie win,
Odkupienie win
Cicha noc, święta noc,
Jakiż w tobie dzisiaj czas
W Betlejem dziecina święta
Wznosi w górę swe rączęta,
Błogosławi nam
Błogosławi nam.

Wesoła kolęda należy do ulubionych bożonarodzeniowych pieśni Polaków. Żwawy rytm, prosta melodia oraz tekst sprawiają, że to kolejna świąteczna propozycja uwielbiana przez najmłodszych. Refren wybrzmiewa iście uroczyście, gdy śpiewa się go całą rodziną przy kolacji wigilijnej. Proste nuty i chwyty gitarowe ułatwiają wspólne muzykowanie przy akompaniamencie strun.

Autor słów oraz melodii do "Dzisiaj w Betlejem" nie jest znany. Jej tekst można znaleźć w śpiewniku księdza Siedleckiego z 1979 r. Ma pięć zwrotek, choć to stosunkowo długi refren jest jej trzonem. Na podstawie kolędy powstało wiele utworów okolicznościowych i patriotycznych, a także jej protestancka wersja. Pieśń o podobnej melodii i tekście istnieje również w tradycji ukraińskiej i białoruskiej.

Tekst:

Dzisiaj w Betlejem, dzisiaj w Betlejem
Wesoła nowina
Że Panna czysta, że Panna czysta
Porodziła Syna

Chrystus się rodzi
Nas oswobodzi
Anieli grają
Króle witają
Pasterze śpiewają
Bydlęta klękają
Cuda, cuda ogłaszają

Maryja Panna, Maryja Panna
Dzieciątko piastuje
I Józef święty, i Józef święty
Ono pielęgnuje

Chrystus się rodzi
Nas oswobodzi
Anieli grają
Króle witają
Pasterze śpiewają
Bydlęta klękają
Cuda, cuda ogłaszają

Kolęda często wybrzmiewa w kościołach i polskich domach w okresie świątecznym. Większość osób zna jej dwie lub trzy zwrotki, jednak niewielu potrafi wyśpiewać wszystkie sześć. Pieśń charakteryzuje się dość podniosłym charakterem, lecz nie odbiera jej to uroku. Wielu polskich artystów włączyło ją do swojego repertuaru, wydając na albumach z bożonarodzeniowymi hitami (m.in. Irena Santor, Stanisław Sojka, Jerzy Połomski, Krzysztof Krawczyk czy Michał Bajor).

"Do szopy, hej pasterze" to polska pastorałka anonimowego autorstwa. Pierwsza jej publikacja pojawiła się w 1931 r. w śpiewniku "Śpiewajmy Panu!"Ottona Mieczysława Żukowskiego, a więcej zwrotek dopisano w 1938 r. Wiadomo, że melodia została zasłyszana we wschodniej Małopolsce.

Tekst:

Do szopy, hej pasterze,
Do Szopy, bo tam cud!
Syn Boży w żłobie leży,
by zbawić ludzki ród.

Ref.: Śpiewajcie Aniołowie,
pasterze, grajcie Mu.
Kłaniajcie się Królowie,
nie budźcie Go ze snu.

Padnijmy na kolana,
to Dziecię to nasz Bóg,
Witajmy swego Pana;
wdzięczności złóżmy dług.

Ref.: Śpiewajcie...

O Boże niepojęty, kto
pojmie miłość Twą?
Na sianie wśród bydlęty,
masz tron i służbę swą.

Ref.: Śpiewajcie...

On Ojcu równy w Bóstwie
opuszcza niebo swe
A rodzi się w ubóstwie
i cierpi wszystko złe

Ref.: Śpiewajcie...

Bóg, Stwórca wiecznej chwały,
Bóg godzien wszelkiej czci,
patrz, w szopie tej zbutwiałej,
jak słodko On tam śpi.

Ref.: Śpiewajcie...

Jezuniu mój najsłodszy,
Tobie oddaję się.
O skarbie mój najdroższy,
racz wziąć na własność mnie.

Ref.: Śpiewajcie...

Jest to kolęda, która swoim spokojnym klimatem potrafi wprowadzić nastrój zadumy przy wigilijnym stole. Ma charakter kołysanki, dzięki czemu z łatwością uspokoi nawet najmłodszych.

Najwcześniejsza zachowana wersja tekstu "Lulajże, Jezuniu" pochodzi z 1705 r. Kolęda stanowiła inspirację dla wielu wybitnych twórców - m.in. Fryderyk Chopin wykorzystał jej motyw w części swojego scherzo h-moll op. 20. Pieśń kojarzona jest z polskością, w związku z czym wielokrotnie układano do niej nowe teksty o wymowie patriotycznej. Jednakże nie jest to kolęda znana jedynie w naszym kraju - we Francji została przetłumaczona jako "Nuit de lumiere".

Tekst:

Lulajże Jezuniu, moja Perełko,
Lulaj ulubione me Pieścidełko.
Lulajże Jezuniu, lulaj, że lulaj
A ty go matulu w płaczu utulaj

Zamknijże znużone płaczem powieczki,
Utulże zemdlone łkaniem usteczki.

Lulajże, Jezuniu...

Lulajże, piękniuchny nasz Aniołeczku.
Lulajże wdzięczniuchny świata Kwiateczku.

Lulajże, Jezuniu...

Lulajże, Różyczko najozdobniejsza,
Lulajże, Lilijko najprzyjemniejsza.

Lulajże, Jezuniu...

Dam ja Jezusowi słodkich jagódek
pójdę z nim w Matuli serca ogródek.

Jedna z najpopularniejszych kolęd wśród Polaków. Choć ma zmienny rytm i charakter, to nie sprawia trudności, gdy śpiewa się ją w rodzinnym gronie. Refren, w którym występuje łaciński zwrot "Gloria in excelsis Deo!", niekiedy wprawia w zakłopotanie najmłodszych, którzy potrafią przekręcić słowa w najrozmaitszy sposób. Niewielu z nich wie, że po polsku oznacza on "Chwała na wysokości Bogu". Nie przeszkadza to jednak we wspólnym radowaniu się pieśnią.

"Gdy się Chrystus rodzi" ma urozmaicony rytm - na przemian występują tu skoczne fragmenty oraz te bardziej podniosłe. Jest to kolęda barokowa (powstała na przełomie XVI i XVII wieku), co doskonale wyjaśnia obecność elementów przeznaczonych do śpiewu chóralnego oraz tych bardziej tanecznych. Jej autorstwo przypisuje się księdzu Piotrowi Skardze, jednak tak naprawdę autor jest nieznany.

Tekst:

Gdy się Chrystus rodzi
I na świat przychodzi
Ciemna noc w jasności
Promienistej brodzi
Aniołowie się radują,
Pod niebiosy wyśpiewują:
Gloria, gloria, gloria
In excelsis Deo!

Mówią do pasterzy
Którzy trzód swych strzegli
Aby do Betlejem,
Czym prędzej pobiegli.
Bo się narodził Zbawiciel,
Wszego świata Odkupiciel,
Gloria...

"O niebieskie Duchy,
i posłowie nieba.
Powiedzcież wyraźniej
co nam czynić trzeba:
Bo my nic nie pojmujemy,
Ledwo od strachu żyjemy".
Gloria...

"Idźcież do Betlejem,
gdzie Dziecię zrodzone,
W pieluszki powite,
w żłobie położone:
Oddajcie Mu pokłon boski,
On osłodzi wasze troski".
Gloria...

A gdy pastuszkowie
wszystko zrozumieli
Zaraz do Betlejem
śpieszno pobieżeli
I zupełnie tak zastali
Jak anieli im zeznali
Gloria...

A stanąwszy na miejscu
pełni zdumienia
Iż sie Bóg tak zniżył
do swego stworzenia
Padli przed Nim na kolana
I uczcili swego Pana
Gloria...

Pieśń często nazywana jest królową polskich kolęd. Jej tekst jest podniosły, lecz melodia dodaje wesołego charakteru. Polscy artyści często prezentują ją na bożonarodzeniowych koncertach oraz świątecznych składankach - wykonywali ją m.in. Eleni, Krystyna Prońko czy Urszula Sipińska.

Tekst do "Bóg się rodzi" napisał poeta Franciszek Karpiński na zamówienie księżnej marszałkowej Izabeli z Czartoryskich Lubomirskiej. Zatytułował wówczas utwór "O narodzeniu Pańskim". Po raz pierwszy odśpiewano go w 1792 r. W przeszłości kolęda posiadała różne melodie, jednak największą popularność zyskał polonez.

To szczególnie uwielbiana przez dzieci kolęda, której współczesne wykonanie Arki Noego króluje wśród polskich rodzin w okresie bożonarodzeniowym. Interpretacja dziecięcego zespołu ukazała się w 2009 r. na płycie "Kolędy". Od tamtej pory utwór jest nieodłącznym elementem świąt w naszym kraju.

"Świeć gwiazdeczko" powstało najprawdopodobniej w drugiej połowie XVIII wieku. Autorzy tekstu oraz melodii kolędy są nieznani. Jedno z pierwszych nagrań pieśni ukazało się między 1983 a 1985 r., na albumie "Kolędy górą".

Tekst:

Bóg się rodzi, moc truchleje,
Pan niebiosów obnażony;
Ogień krzepnie, blask ciemnieje,
Ma granice nieskończony.

Wzgardzony okryty chwałą,
Śmiertelny Król nad wiekami;
A Słowo Ciałem się stało
I mieszkało między nami

Cóż masz, niebo nad ziemiany?
Bóg porzucił szczęście Swoje
Wszedł między lud ukochany,
Dzieląc z nim trudy i znoje;

Nie mało cierpiał, nie mało,
Żeśmy byli winni sami,
A Słowo Ciałem się stało
I mieszkało między nami.

W nędznej szopie urodzony,
Żłób mu za kolebkę dano?
Cóż jest, czym był otoczony?
Bydło, pasterze i siano.

Ubodzy, was to spotkało
Witać Go przed bogaczami,
A Słowo Ciałem się stało
i mieszkało między nami.

Potem i Króle widziani
Cisną się między prostotą,
Niosąc dary Panu w dani:
Mirrę, kadzidło i złoto;

Bóstwo to razem zmieszało
Z wieśniaczymi ofiarami;
A Słowo Ciałem się stało
i mieszkało między nami.

Podnieś rękę, Boże Dziecię!
Błogosław Ojczyznę miłą,
W dobrych radach, w dobrym bycie
Wspieraj jej siłę swą siłą.

Dom nasz i majętność całą,
I wszystkie wioski z miastami!
A Słowo Ciałem się stało
i mieszkało między nami.

Jedna z najbardziej podniosłych kolęd śpiewanych przez Polaków w okresie bożonarodzeniowym. Wprowadza szczególnie uroczysty klimat w Wigilię. Smutny i dający do myślenia tekst oraz nostalgiczna melodia podkreślają religijny charakter świąt.

"Jezus malusieńki" to pastorałka anonimowego autorstwa, natomiast istnieją przesłanki, że pochodzi z Kujaw. Występuje wiele wariantów jej tekstu, a nawet łacińskie tłumaczenie autorstwa Ryszarda Ganszyńca. Była bardzo popularna w żeńskich zakonach, dzięki czemu udało jej się przetrwać w pamięci ludzi po dziś dzień.

Tekst:

Jezus malusieńki leży wśród stajenki
Płacze z zimna nie dała mu matula sukienki.
Płacze z zimna nie dała mu matula sukienki.

Bo uboga była, rąbek z głowy zdjęła,
w który Dziecię owinąwszy, siankiem Je okryła
w który Dziecię owinąwszy, siankiem Je okryła

Nie ma kolebeczki, ani poduszeczki,
We żłobie Mu położyła siana pod główeczki.
We żłobie Mu położyła siana pod główeczki.

Dziecina się kwili, Matuleńka lili
w nóżki zimno, żłobek twardy, stajenka się chyli
w nóżki zimno, żłobek twardy, stajenka się chyli

Matusia truchleje, serdeczne łzy leje
O mój Synu, wola Twoja, nie moja się dzieje.
O mój Synu, wola Twoja, nie moja się dzieje.

Przestań płakać, proszę, bo żalu nie zniosę
Dosyć go mam z męki Twojej, którą w sercu noszę.
Dosyć go mam z męki Twojej, którą w sercu noszę.

Józefie stareńki, daj z ogniem fajerki
Grzać Dziecinę, sam co prędzej podpieraj stajenki.
Grzać Dziecinę, sam co prędzej podpieraj stajenki,

Pokłon oddawajmy, Bogiem go wyznajmy
To Dzieciątko ubożuchne ludziom ogłaszajmy.
To Dzieciątko ubożuchne ludziom ogłaszajmy.

Niech Go wszyscy znają, serdecznie kochają
Za tak wielkie poniżenie chwałę Mu oddają
Za tak wielkie poniżenie chwałę Mu oddają.

Jest to jedna z najstarszych, a jednocześnie najpopularniejszych polskich kolęd. Śpiewana zarówno w domach, podczas rodzinnej Wigilii, a także na mszach i w czasie szkolnych jasełek. Ma charakter kołysanki, dzięki czemu umili czas świąt, nawet w najbardziej intensywnym okresie.

Zarówno słowa pieśni "Gdy śliczna Panna", jak i tekst, pochodzą z początku XVIII wieku. Często zamieszczano ją w XVIII-wiecznych rękopisach, a później w XIX-wiecznych drukach. Autor jest nieznany. Przez setki lat śpiewana była w żeńskich klasztorach w całej Polsce.

Tekst:

Gdy śliczna Panna Syna kołysała,
Z wielkim weselem tak Jemu śpiewała:

Li li li li laj, moje Dzieciąteczko,
Li li li li laj, śliczne Paniąteczko.

Wszystko stworzenie śpiewaj Panu swemu,
Pomóż radości wielkiej sercu memu:

Li li li li laj, wielki królewiczu,
Li li li li laj, niebieski dziedzicu.

Sypcie się z nieba liczni aniołowie,
Śpiewajcie Panu niebiescy duchowie:

Li li li li laj, mój wonny kwiateczku,
Li li li li laj, w ubogim żłóbeczku.

Nic mi nie mówisz, o kochanie moje!
Przecież pojmuję w sercu słowa Twoje!

Li li li li laj, o Boże Wcielony!
Li li li li laj, nigdy niezmierzony.