Lynyrd Skynyrd: Przerwany lot
40 lat temu doszło do katastrofy lotniczej, która na dekadę zatrzymała karierę amerykańskiej grupy Lynyrd Skynyrd, pamiętanej z przebojów "Sweet Home Alabama" i "Free Bird". Na miejscu zginęło sześć osób, w tym pierwszy lider grupy, wokalista Ronnie Van Zant, gitarzysta Steve Gaines i jego śpiewająca w chórkach siostra Cassie Gaines.
Katastrofa samolotu Convair CV-300 w lesie w pobliżu Gillsburg w stanie Mississippi to jedna z większych tragedii w historii amerykańskiego rocka. Połowa lat 70. to okres największych triumfów grupy Lynyrd Skynyrd, która wyrosła wówczas na jedną z największych gwiazd southern rocka - żywiołową mieszankę hard rocka, bluesa, country i rock'n'rolla.
17 października 1977 roku ukazał się piąty studyjny album "Street Survivors". Zespół miał już w dorobku dobrze przyjęte albumy "Pronounced Leh-Nerd Skin-Nerd", "Second Helping", "Nuthin' Fancy" (wszystkie trzy uzyskały wówczas status złota) i "Gimme Back My Bullets". Na listach przebojów pojawiły się single "Sweet Home Alabama" i "Free Bird", które dodatkowej mocy dostawały na koncertach, gdzie często przeradzały się w wielominutowe popisy instrumentalistów.
"Street Survivors" był studyjnym debiutem Steve'a Gainesa (młodszy brat Cassie Gaines z wspierającego Skynyrdów chórku The Honkettes). "Pewnego dnia wszyscy w zespole będziemy w jego cieniu" - nie miął wątpliwości lider i wokalista Ronnie Van Zant chwaląc nowego gitarzystę i kompozytora.
Płycie miała towarzyszyć największa w historii zespołu trasa koncertowa, a w planach był m.in. występ w prestiżowej Madison Square Garden w Nowym Jorku. Na oryginalnej okładce widzimy muzyków stojących w płomieniach.
20 października po koncercie w Greenville w Południowej Karolinie muzycy mieli udać się na następny występ w Baton Rouge w stanie Luizjana. Ekipa Lynyrd Skynyrd znalazła się na pokładzie wyczarterowanego samolotu Convair CV-300. Wcześniej z tego samolotu zrezygnowała ekipa Aerosmith, uznając, że maszyna i opiekująca się nim załoga nie spełnia standardów. Obawy przed lotem miała też Cassie Gaines, która chciała podróżować samochodem ze sprzętem - ostatecznie wsiadła na pokład.
Według niektórych doniesień jeszcze przed startem piloci Walter McCreary i William Gray próbowali dokonać ręcznego sprawdzenia silników z paliwem. Pod koniec lotu załoga zorientowała się, że nie wystarczy im paliwa, by osiągnąć cel. Kontrolerzy lotu skierowali wówczas maszynę na niewielkie lotnisko w mieście McComb w stanie Mississippi.
"Próbując zrekompensować pracę niesprawnego iskrownika prawego silnika, piloci włączyli procedurę 'autorich' polegającą na dostarczaniu sprawnemu silnikowi większej ilości paliwa. (...) Gray i McClary zdawali się być nieświadomi, że przy użyciu 'autorich' dojdzie do wzmożonego spalania mieszanki. Przy próbie wykorzystania rezerw z innych zbiorników okazało się, że są puste. McClary porozumiał się więc drogą radiową z Kontrolą Powietrzną Houston - należącą do najbliżej położonego większego lotniska - że samolot ma kłopoty paliwowe" - opisuje okoliczności katastrofy Marley Brant w książce "Freebird - historia Lynyrd Skynyrd".
Niestety, pilotom nie udało się doprowadzić samolotu do lotniska - Convair CV-300 rozbił się w gęsto zalesionym terenie w pobliżu miejscowości Gillsburg. Podczas zderzenia z ziemią na miejscu katastrofy zginęli Ronnie Van Zant, Steve Gaines, Cassie Gaines, asystent koncertowego menedżera Dean Kilpatric i obaj piloci. Pozostałe 20 osób doznało ciężkich obrażeń. W samolocie zabrakło chorej JoJo Billingsley z The Honkettes, która miała dołączyć na trasie w Arkansas 23 października. Wokalistka twierdziła, że śniła jej się katastrofa lotnicza i próbowała telefonicznie przekonać gitarzystę Allena Collinsa, by zrezygnować z samolotu Convair.
Gdy na miejsce katastrofy dotarli pierwsi z okolicznych mieszkańców, zobaczyli porozrywane szczątki maszyny, od której odpadło skrzydło i usłyszeli zawodzenie rannych. Oczywiście natychmiast zaczęła się akcja ratownicza, ale nie mogła przebiegać sprawnie, bo ze względu na podmokłe podłoże i drzewa niemożliwy był dojazd karetek.
Po zrobieniu przez buldożery prowizorycznej drogi udało się stworzyć możliwość dojechania do miejsca, gdzie ratownicy donosili na noszach rannych. W efekcie dopiero po ponad trzygodzinnej akcji udało się przetransportować do szpitali ciężko rannych oraz grupę mniej poszkodowanych.
Po latach zaczęły pojawiać się niepotwierdzone nigdzie oficjalnie informacje, że piloci poprzedniego wieczoru przed lotem zażywali narkotyki (w ich krwi nie wykryto śladów żadnych używek).
Tragedia jeszcze zwiększyła popularność grupy, windując "Street Survivors" na 5. miejsce listy "Billboardu" (album uzyskał status platyny), jednak z oczywistych względów Lynyrd Skynyrd w dotychczasowej formie przestał istnieć. Ze względu na szacunek dla ofiar, a także na prośbę Teresy Gaines, wdowy po Stevie Gainesie, wytwórnia zdecydowała się zmienić okładkę "Street Survivors". Zamiast płomieni, zdjęcie muzyków umieszczono na prostym czarnym tle. Oryginalną okładkę przywrócono 30 lat po premierze w związku z wydaniem wersji deluxe płyty.
W styczniu 1979 r. doszło do jednorazowego występu podczas piątej edycji Volunteer Jam organizowanego przez Charlie Daniels Band. Wydarzeniem była instrumentalna wersja "Free Bird" zagrana przez Allena Collinsa, Gary'ego Rossingtona (gitara), Billy'ego Powella (klawisze) i Artimusa Pyle'a (perkusja) z towarzyszeniem muzyków Charlie Daniels Band. Na widowni wspierali ich także wciąż odczuwający skutki wypadku basista Leon Wilkeson, wokalistki JoJo Billingsley i Leslie Hawkins oraz Judy Van Zant i Teresa Gaines (wdowy po Ronniem i Stevie).
Z czasem do muzyki z własnymi projektami zaczęli wracać ocaleni z katastrofy muzycy Lynyrd Skynyrd - na pełną reaktywację przyszło jednak poczekać aż do 1987 r. Wówczas pod starym szyldem powrócili: Garry Rossington, Billy Powell, Leon Wilkeson, Artimus Pyle oraz Ed King. Ze względu na obrażenia po wypadku samochodowym z 1986 r. do muzyki nie wrócił już Allen Collins, który jednak pojawiał się na scenie na wózku inwalidzkim. Jego miejsce w zespole zajął gitarzysta Randall Hall, a za mikrofonem fani zobaczyli Johnny'ego Van Zanda, młodszego brata Ronniego. Jako wokalistka wspierająca dołączyła także żona Rossingtona - występująca w zespole do dziś Dale Krantz-Rossington.
Pierwotnie powrót na scenę miał być jednorazowym hołdem dla ofiar katastrofy z 1987 r. Regularne występy doprowadziły do tego, że muzycy otrzymali pozwy od Judy Van Zant i Teresy Gaines. Ostatecznie w wyniku porozumienia wdowy otrzymały prawie 30 proc. zysków z koncertów.
W kolejnych latach los nie oszczędzał zespołu - w 1990 r. zmarł Allen Collins, a w kolejnych latach do niebiańskiej orkiestry dołączyli Leon Wilkeson (2001), Billy Powell (2009), gitarzysta Hughie Thomasson (2007), basista Ean Evans (2009), JoJo Billingsley (2010) i Bob Burns (2015). Obecnie jedynym członkiem pochodzącym z oryginalnego składu jest Gary Rossington, któremu towarzyszą Johnny Van Zant, Rickey Medlocke (gitara, był perkusistą Lynyrd Skynyrd na początku lat 70.), Mark "Sparky" Matejka (gitara), Michael Cartellone (perkusja), Peter Keys (klawisze) i śpiewające w chórkach Dale Krantz-Rossington i Carol Chase.
W 2006 roku grupa została wprowadzona do Rockandrollowego Salonu Sław. Do tej pory zespół sprzedał ponad 30 mln płyt. Dyskografię Lynyrd Skynyrd zamyka "Last of a Dyin' Breed" z sierpnia 2012 r.
Historię wypadku miał opowiedzieć film "Street Survivors: The True Story of the Lynyrd Skynyrd Plane Crash". Reżyser Jared Cohn (dotychczas znany z głównie niskobudżetowych horrorów i thrillerów) planował go nakręcić na podstawie napisanego wraz z Brianem Pererą scenariusza opartego o wspomnienia autorstwa Artimusa Pyle'a. Pod koniec sierpnia sąd wydał jednak zakaz nakręcenia tego filmu, tłumacząc, że Pyle jest sygnatariuszem obowiązującej go umowy sprzed lat.
Lynyrd Skynyrd w Warszawie - 3 maja 2015 r.
