Cesaria Evora uhonorowana w Portugalii. Autorką biografii jest Elżbieta Sieradzińska

Biografię słynnej pieśniarki z afrykańskiego archipelagu opublikowało w Portugalii wydawnictwo Rosa de Porcelana. Reprezentująca je Marcia Souto wyjaśniła, że pomimo upływu dekady od śmierci Cesarii Evory jej muzyka wciąż jest bardzo popularna na całym świecie.

"Stale możemy odkrywać coś z życia Cesarii Evory (...), która pomimo licznych niedostatków i prób pozostała wyjątkową kobietą" - powiedziała przedstawicielka wydawcy książki.

Podczas zorganizowanego w lizbońskim budynku Gremio Literario wydarzenia zapowiedziano kilka wydarzeń upamiętniających Cesarię Evorę, których należy się spodziewać niebawem w innych miejscach świata, m.in. w Paryżu oraz w rodzinnym mieście artystki Mindelo, na Wyspach Zielonego Przylądka.

Współorganizujące wydarzenie Lizbońskie Stowarzyszenie Wysp Zielonego Przylądka przypomniało, że uroczystość w portugalskiej stolicy ma też związek z obchodzoną w tym roku 80. rocznicą urodzin pieśniarki, której płyty otrzymywały wielokrotnie status złotych i platynowych.

Nazywana "bosonogą divą" Cesaria Evora urodziła się 27 sierpnia 1941 r. na Sao Vicente. Na tejże wyspie zmarła 17 grudnia 2011 r. wskutek problemów kardiologicznych. Do historii muzyki przeszła jako wykonawczyni gatunku morna. Światowe sukcesy zaczęła odnosić po ukończeniu 47. roku życia i przeprowadzce do Paryża.

Szerszą popularność zdobyła na początku lat 90. za sprawą płyty "Miss Perfumado" (z przebojem "Sodade"). Pierwsze koncerty nastoletnia wokalistka zaczęła dawać w portowych barach i domach portugalskich bogaczy, którzy skolonizowali wyspę. Żyła z niewielkich pieniędzy, które zostawiali dla niej bywalcy barów.

Śpiewała wyłącznie po kreolsku (w dialekcie z Sao Vicente) lub po portugalsku, a poza muzyką zaangażowana była również w akcje społeczne mające na celu zwrócenie uwagi na problemy Afryki (została ambasadorką Światowego Programu Żywnościowego przy ONZ. Jej twórczość to melancholijna morna i coladera - gatunki typowe dla Wysp Zielonego Przylądka.

"Muzykę mam w sercu od dziecka i śpiewam, odkąd pamiętam. Morna mną zawładnęła i o czym tu więcej mówić" - podkreślała Evora.

Uwielbienie Polaków dla bosonogiej diwy pokazała końcówka lat 90., kiedy płyta "Cafe Atlantico" uzyskała w naszym kraju status złota za sprzedaż ponad 50 tys. egzemplarzy (większość kolejnych płyt również pokrywała się przynajmniej złotem).

Evora coraz częściej odwiedzała Polskę z koncertami, poznała tutaj Elżbietę Sieradzińską, która postanowiła przetłumaczyć na polski biografię wokalistki. Z czasem ta znajomość przerodziła się w wieloletnią przyjaźń, przerwaną śmiercią diwy.

"Ta nasza relacja bardziej przypominała stosunek matki i córki. Nie zawsze rozumiałam tę naszą relację, ale z biegiem czasu zaczęłam bardzo ją cenić, np. gdy przygotowała dla mnie kanapki, czego nie robiła dla innych. Bardzo rzadko mówiła o swoich uczuciach, dlatego jej gesty były bardziej znaczące" - mówiła w jednym z wywiadów Sieradzińska, która ma na koncie własną książkową biografię Cesarii.

Gdy Evora przyjechała do Warszawy, zainteresowanie koncertem było tak duże, że trzeba było zorganizować kolejny. To w stolicy bywała najczęściej, ale wielokrotnie występowała też we Wrocławiu i Szczecinie. To właśnie tam odbył się jej ostatni koncert w Polsce, 21 czerwca 2011 r. i jeden z ostatnich w ogóle w życiu. Problemy zdrowotne i szereg operacji (m.in. serca) sprawiły, że we wrześniu 2011 r. oficjalnie ogłoszono, że wokalistka kończy karierę i przechodzi na muzyczną emeryturę.

W 2000 roku Kayah wydała płytę "JakaJaKayah", na której w utworze "Embarcação" wystąpiła w duecie z Cesarią. Pojawił się również teledysk do utworu, w którym wystąpiły obie artystki. Klip nie był dostatecznie często emitowany w mediach publicznych, ponieważ obie artystki paliły w nim papierosy, a w tle stały kieliszki z winem.

Cesaria i Kayah w duecie zaśpiewały również utwór "Negue" (na gali przyznania nagrody Kobieta Roku 2003 roku w Warszawie).

W 2006 r. doszło do kolejnego duetu Evory z polską wokalistką - tym razem w utworze "Um Pinçelada" na potrzeby polskiej wersji płyty "Rogamar" wystąpiła Dorota Miśkiewicz. Jak podaje Elżbieta Sieradzińska, wokalistce z Cabo Verde nie przypadł do gustu teledysk do tej wersji - nie mogła zrozumieć co wspólnego z oryginalnym tekstem ma ślubny strój, welon i czesanie...

Artystka nigdy nie kryła się ze swoim nałogiem - papieros nieustannie jej towarzyszył, podobnie jak lampka wina. Do ostatnich chwil celebrowała te dwie przyjemności. Cesaria Evora zmarła 17 grudnia 2011 roku na São Vicente, na skutek niewydolności krążenia i odmy płucnej w wieku 70 lat.