Bob Dylan: 10 klasyków na 70-lecie

Robert Allen Zimmerman (tak brzmi prawdziwe nazwisko Boba Dylana) to legenda muzyki. Jeden z najsłynniejszych twórców w historii urodził się 24 maja 1941 roku.

Robert Allen Zimmerman (bo pod takim nazwiskiem przyszedł na świat Bob Dylan) to w USA człowiek-instytucja. Ikona. Legenda.

W jego twórczości znajdziemy m.in. amerykański (a także angielski, irlandzki czy szkocki) folk, klasyczny blues, country, rock and roll, rockabilly czy jazz. Z kolei nagrania Dylana zainspirowały tysiące muzyków na całym świecie.

Po jego utwory sięgały inne wielkie nazwiska, często nadając im swój osobisty, charakterystyczny szlif. Lista ta jest równie bogata, co sama dyskografia Dylana, byli to m.in. Jimi Hendrix, Bruce Springsteen, The Rolling Stones, Neil Young, U2, Red Hot Chili Peppers, Guns N'Roses, Rage Against The Machine, Joe Cocker, Roger Waters czy PJ Harvey.

Z okazji przypadających we wtorek (24 maja) 70. urodzin Boba Dylana redakcja serwisu Muzyka INTERIA.PL postanowiła przypomnieć 10 najważniejszych utworów słynnego barda, a także jego najsłynniejsze covery.

"Blowin' In The Wind" (1963)

Zapowiedź zmian, które miały przeorać amerykańskie społeczeństwo w latach 60. XX wieku. Oparta na brzmieniu akustycznej gitary piosenka przynosi przemyślenia Dylana na temat pokoju, wolności i wojny, stając się wzorcem protest songu. "Blowin' In The Wind" z płyty "The Freewheelin' Bob Dylan" ma korzenie w tradycyjnej pieśni z okresu niewolnictwa Afroamerykanów w USA, nic więc dziwnego, że w gorących latach walki o równouprawnienie oraz coraz silniejszego ruchu antywojennego piosenka trafiła na podatny grunt. Utwór uznawany jest za nieoficjalny hymn ruchu walczącego o prawa dla wszystkich obywateli USA, przede wszystkim czarnej mniejszości.

Zdaniem krytyków, "Blowin' In The Wind" stanowi także ogromny krok w rozwoju Dylana-autora piosenek. Raptem dekadę później, utwór trafił do podręczników języka angielskiego na Sri Lance jako przykład poezji. Numer Dylana zastąpił klasyczne dzieła Szekspira, co wówczas wzbudziło wiele kontrowersji. Dziś to żadne zaskoczenie - Dylan regularnie wymieniany jest jako mocny kandydat do literackiej Nagrody Nobla.

Covery: Mariane Faithfull, Bruce Springsteen, Stevie Wonder, Neil Young, Etta James, Dolly Parton.

Bob Dylan i "Blowin' In The Wind" na żywo:

"The Times They Are A-Changin'" (1964)

Kolejny z klasyków, który można postawić obok "Blowin' In The Wind", a bez którego ścieżka dźwiękowa lat 60. byłaby uboższa. "Chciałem napisać wielki utwór" - przyzna po latach Dylan i nie sposób przyznać mu racji. Inspirowany irlandzkimi i szkockimi balladami folkowymi utwór świetnie sprawdza się na wiecach i manifestacjach, których w tamtych czasach w USA nie brakowało.

Dla wiecznych idealistów sporym zaskoczeniem (a nawet zdradą...) mogła być wiadomość, że Dylan pozwolił wykorzystać ten rewolucyjny hymn w kampanii reklamowej Banku Montrealu.

Młodsza publiczność przypomniała sobie o "The Times They Are A-Changin'" za sprawą filmu "Watchmen: Strażnicy", w którym to nagranie pojawia się w czołówce.

Covery: Simon & Garfunkel, Beach Boys, Cher, Nina Simone, Billy Joel, Phil Collins, Manfred Mann.

Posłuchaj "The Times They Are A-Changin'":

"Like A Rolling Stone" (1965)

Utwór, za sprawą którego Bob Dylan stał się ikoną popkultury i zarazem jedna z najważniejszych kompozycji w historii muzyki. Interesujące jest to, że amerykański artysta długo zmagał się z nagraniem "Like A Rolling Stone", ale dopiero rockowa wersja piosenki przekonała wokalistę. O czym opowiada tekst piosenki, który początkowo liczył ponoć... 20 stron? Interpretacji jest bez liku - w końcu to poezja - ale ta najpopularniejsza mówi o modelce i aktorce Edie Sedgwick, która należała do otoczenia słynnego Andy'ego Warhola i która, niestety, tragicznie zakończyła życie, przedawkowując narkotyki w wieku 28 lat.

Covery: The Jimi Hendrix Experience, The Rolling Stones, The Wailers, Green Day.

Zobacz Boba Dylana i "Like A Rolling Stone":

"Ballad Of A Thin Man" (1965)

To najbardziej wyszukany muzycznie utwór z legendarnego albumu "Highway 61 Revisited": mroczne brzmienie fortepianu i organów pamięta się bardzo długo. To także kontrkulturowy hymn i "pozdrowienia" dla mediów, które według Boba Dylana w ogóle "nie kumały cza czy". Piosenkowym "Misterem Jonesem" miał być dziennikarz Max Jones z magazynu "Melody Maker", który według artysty symbolizował zupełny brak zrozumienia gazet dla nowych trendów w muzyce i sztuce, a przede wszystkim dla tekstów barda. Amerykański wokalista w połowie lat 60. zeszłego stulecie był zresztą na ścieżce wojennej z dziennikarzami, których z lubością miażdżył w trakcie wywiadów.

Covery: Elliott Smith, The Grateful Dead, Kula Shaker, Stephen Malkmus.

Cate Blanchett jako Bob Dylan kontra dziennikarz i "Ballad Of A Thin Man":

"Mr. Tambourine Man" (1965)

To dość nietypowa kompozycja w repertuarze Boba Dylana, rozpoczyna się bowiem od... refrenu. Jak każdy z utworów artysty, również i "Mr. Tambourine Man" doczekał się kilkunastu interpretacji. Kim jest tajemniczy tamburynista? Według samego autora Mr Tambourine Man jest po prostu źródłem rytmu w piosenkach. Jesteście przekonani? Chyba nie... Przypomnijmy, że w latach 60. zeszłego stulecia "tambourine man" w slangu oznaczał dilera narkotyków. Sam Dylan przyznał zresztą, że piosenka powstała w trakcie podróży, którą artysta urozmaicał sobie paleniem haszyszu.

Covery: The Byrds, Alvin and the Chipmunks, Gene Clark, Bob Sinclar.

Bob Dylan, The Birds i "Mr. Tambourine Man":

"Rainy Day Women No 12 & 35" (1966)

Kompozycja znana także pod więcej wyjaśniającym tytułem "Everybody Must Get Stoned", czyli "Wszyscy muszą być nawaleni". Z nagrania można odnieść wrażenie graniczące z pewnością, że muzycy w studiu nie byli wówczas trzeźwi (a zdaniem niektórych byli po prostu na narkotykowym haju). Już w latach 60. piosenka budziła spore kontrowersje, do tego stopnia, że sam Dylan zdecydował się ogłosić publicznie, że nigdy nie napisze "utworu narkotykowego". Nie wszystkich przekonał, szczególnie, że interpretacji samego tytułu powstało kilkanaście (od marihuany, seksu, przez dwie kobiety, które miały odwiedzić studio, po... Boga i Chrystusa).

Słynny producent Phil Spector twierdził, że inspiracją do napisania "Rainy Day Women No 12 & 35" był utwór "Stoned" Raya Charlesa, który razem z Dylanem usłyszeli z szafy grającej w jednym ze sklepów w Los Angeles.

Covery: The Black Crowes, Tom Petty And The Heartbreakers, Sammy Hagar.

Posłuchaj "Rainy Day Women No 12 & 35":

"I'll Be Your Baby Tonight" (1967)

Ten utwór zna pewnie większość z was i zapewne z reggae'owej interpretacji Roberta Palmera i UB40, bo Bob Dylan nagrał ten utwór w wersji rockowej, w której czuć jednak jamajski nalot. Utwór zamyka pionierski dla stylu alt-country znakomity album "John Wesley Harding" (1967) i trochę ginie wśród innych wielkich kompozycji z tej płyty (np. "All Along the Watchtower" czy "The Ballad of Frankie Lee and Judas Priest"). "I'll Be Your Baby Tonight" to kolejna miłosna piosenka z repertuaru Dylana. Wedle najpowszechniejszej opinii, utwór opowiada o krótkim, jedno-nocnym romansie albo jest miłosną odą do... żony artysty Susan i ich dziecka Jesse.

Covery: Robert Palmer i UB40, The Hollies, Ian Gillan, Norah Jones.

Posłuchaj "I'll Be Your Baby Tonight":

"All Along The Watchtower" (1967)

Utwór najczęściej grany na koncertach przez Dylana - przez ponad 35 lat w oficjalnej dyskografii artysty doczekał się czterech różnych wersji. Na wspomnianej wyżej płycie "John Wesley Harding" utwór "All Along The Watchtower" jest jednym z kilku mocno inspirowanych Biblią. "Dylanolodzy" twierdzą, że ta opowieść ma związek z Księgą Izajasza. Raptem pół roku po wydaniu "All Along The Watchtower" na warsztat wziął Jimi Hendrix i to jego wersja, z zwielokrotnionymi partiami gitarowymi (Hendrix nagrał kilkanaście ścieżek swojego instrumentu), stała się kanoniczną. Do tego stopnia, że Dylan później wykonywał "All Along The Watchtower" w wersji zbliżonej do boga gitary.

"To dziwne, ale kiedy śpiewam ten utwór, to czuję, jakbym mu w pewien sposób składał hołd" - napisał po latach Dylan w książeczce do boxu "Biograph".

Covery: Jimi Hendrix, U2, Neil Young, Dave Matthews Band, Greatful Dead, Bryan Ferry, Eddie Vedder i Pearl Jam.

Posłuchaj "All Along The Watchtower":

"Lay Lady Lay" (1969)

Bardzo specyficzna kompozycja pochodząca z bardzo specyficznej płyty "Nashville Skyline". Po pierwsze, na tym albumie Bob Dylan nie śpiewa jak Bob Dylan. Po drugie, to album z muzyką... country. Dla wielu to było kolejne - po fascynacji rockiem - artystyczne samobójstwo byłej ikony akustycznej muzyki folkowej. Utwór początkowo powstał na potrzeby głośnego filmu "Nocny kowboj", a Dylan chciał go podarować grupie The Everly Brothers. Ci jednak zrezygnowali, bo stwierdzili, że kompozycja opowiada o miłości lesbijskiej, co wydało im się zbyt kontrowersyjnym tematem. Utwór we własnej wersji The Everly Brothers nagrali w połowie lat 80. Dodajmy, że wiecznie niezadowolony i niespokojny artystycznie Dylan nie był przekonany do "Lay Lady Lay". Opinia publiczna miała jednak inne zdanie, bo do dziś jest to najlepiej sprzedający się singel artysty.

Covery: The Byrds, Ramblin' Jack Elliott, The Everly Brothers, Melanie, The Isley Brothers, Duran Duran, Magnet, Hoyt Axton, Ministry.

Posłuchaj "Lay Lady Lay":

"Knockin' On Heaven's Door" (1973)

Utwór napisany na potrzeby legendarnego filmu "Pat Garrett i Billy Kid" Sama Peckinpaha, twórcy brutalnych antywesternów, przewartościowujących schematy panujące w typowych opowieściach rodem z Dzikiego Zachodu. Sam Dylan pojawił się w obsadzie filmu "Pat Garrett i Billy Kid" w roli Aliasa, członka bandy Kida.

Historia opisana w piosence dotyczy ówczesnej sytuacji Dylana, który musiał wywiązać się ze swoich zobowiązań, choć borykał się z kryzysem twórczym. Inni z kolei uznawali ten utwór za alegorię wojny w Wietnamie, dopisując "Knockin' On Heaven' Door" do długiej listy zaangażowanych piosenek Dylana.

Covery: Guns N'Roses, Eric Clapton, Avril Lavigne, Babyface, U2, Roger Waters, Wyclef Jean.

Zobacz Boba Dylana w koncertowej wersji "Knockin' On Heaven's Door":

A za co Wy najbardziej cenicie Boba Dylana? Czekamy na Wasze głosy i komentarze!

Michał Boroń, Artur Wróblewski