Sacrum Profanum: Philip Glass na trzy pary rąk (relacja)

Philip Glass to jeden z najbardziej wpływowych współczesnych kompozytorów i artysta niezwykle płodny. Jest autorem nagradzanej muzyki filmowej m.in. do takich obrazów, jak "Iluzjonista", "Godziny", czy "Truman Show". Ma na koncie 26 oper i dziesięć symfonii, w tym inspirowanych muzyką popularną, jak na przykład albumami Dawida Bowiego "Low" oraz "'Heroes'".

Swoje etiudy zaczął pisać jeszcze w latach 90. Jak sam przyznaje, przyświecały mu bardzo pragmatyczne powody. Chciał zebrać zestaw muzyki do wykonywania koncertów fortepianowych oraz, zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem etiud, udoskonalić swój warsztat. Plan był ambitny - Glass zamierzał ukończyć cykl do końca wieku XX.

Ogrom pracy jednak pokrzyżował plany mistrza. Ostatnie etiudy ujrzały światło dzienne dopiero w 2013 roku. I mimo że cykl nie był pisany w zamierzeniu jako całość, a jego skomponowanie rozciągnęło się w czasie - to powstało dzieło w swej różnorodności niezwykle kompletne - o czym mogliśmy się przekonać 15 września w Łaźni Nowej.

20 etiud, trzech wykonawców i trzy style interpretacyjne. Program etiud został podzielony między trzech solistów naprzemiennie, a publiczność mogła kolejno podziwiać i porównywać technikę wykonań, pasję, zaangażowanie i podejście do muzyki Philipa Glassa.

Paradoksalnie, bo wbrew swemu pseudonimowi, największy akademizm zaprezentował Piotr Orzechowski, czyli Pianohooligan. Zasiadając przed klawiaturą, z ogromnym namaszczeniem i pietyzmem rozkładał partytury i w skupieni rozpoczynał swoje partie. Zagrał bardzo dokładnie, uważnie śledząc zapis nutowy, co nie znaczy, że zabrakło mu pasji.

Dla Orzechowskiego był to występ niezwykle emocjonalny, o czym można było się przekonać obserwując dynamiczną mimikę pianisty. Pianohooligan doskonale poradził sobie z burzliwymi pasażami, wkładając dużo serca oraz siły w mocniejsze akordy. Jednocześnie potrafił zahipnotyzować nastrojowymi fragmentami etiud.

Maki Namekawa pojawiła się na scenie w tradycyjnym, kolorowym japońskim kimono, które okazało się zapowiedzią ekspresyjnego podejścia do granego materiału. W początkowych etiudach odmalowała eksperymentalność kompozycji, posługując się szybkim tempem i wpadającymi w atonalność akordami. Dokonała bardzo interesującej interpretacji powtarzalnych przez cały cykl motywów.

Japońskiej pianistce przypadło w udziale zamknięcie występu, podczas którego pokazała się z wyjątkowo lirycznej strony. Końcowe frazy zagrała na granicy wzruszenia wprowadzając publiczność w stan nostalgicznej kontemplacji przemijania.

Sam Philip Glass otworzył koncert, a pierwszym skojarzeniem jaki wzbudziła jego gra była nonszalancja nie mająca jednak nic wspólnego z niedbałością. Glass, jako autor, ma doskonale opanowany materiał, co pozwala mu grać gdzieś ponad nutami i ponad muzyką.

Wspomniana już powtarzalność motywów przewijających się przez cały cykl etiud hipnotyzuje i wprowadza słuchacza w swoisty trans. Spokojne, harmonijne i czyste wykonanie Glassa pozwoliło słuchaczowi oderwać się od tu i teraz, a nawet zapomnieć o samym wykonawcy i skupić się na tym, co najważniejsze. Na zatopieniu się w świecie marzeń, wspomnień i czystych emocji wywołanych muzyką.

I na tym właśnie polega siła i kompletność cyklu. To dzieło wielu emocji, różnorodne w swej melodyce, dynamice i kolorycie, a jednocześnie spójne. Nostalgiczne, oniryczne i esencjonalne. Odegrane w całości pokazało wielki talent kompozytorski Philipa Glassa i wielki talent pianistyczny solistów. To był piękny wieczór.

Bartek Rumieńczyk, Kraków