Zdechły Osa "Sprzedałem dupe": Bruderszaft z jabol rapem [RECENZJA]

Polski rap nie raz i nie dwa udowodnił, że bycie niekomercyjnym miewa w nim ogromną wartość komercyjną. Jeśli prezentujesz co najmniej niezły poziom i masz osobowość, o częstsze obcowanie z twoją enigmatycznością i bezkompromisowością mogą upomnieć się zarówno słuchacz, jak i mainstream. 

Wie o tym Zdechły Osa, który znalazł się na świeczniku mimo undergroundowej mentalności, publikowania oszczędnych komunikatów w mediach społecznościowych i nienapastliwego promowania swojego bardzo osobnego lotu. 

To jednak tylko mała część prawdy o karierze artysty związanego z Wrocławiem. Najbliżej mu bowiem do bohatera z przypadku, który przez splot niespodziewanych wydarzeń zaczyna funkcjonować w coraz to nowszych kontekstach, daleko wykraczających poza jego działalność.

Po raz pierwszy Polska usłyszała o nim w 2019 roku, gdy "niezbyt" świeży pojawił się na scenie podczas koncertu Pezeta. Wtedy to zaprezentował performance, który z miejsca przeszedł do historii gatunku, w którym przecież często widywano artystów w różnych stanach świadomości. 

Nagle rozpętała się dyskusja dotycząca profesjonalizmu; jedni grzmieli, że zapomnienie tekstu zwrotki połączone z próbą rzucenia się publiczność to oznaka braku szacunku dla słuchaczy, drudzy cmokali, bo rzekomo wreszcie ktoś postanowił zostać rynkowym koniem trojańskim i spuścić trochę powietrza z nadymającego się balona, jakim jest nasz rap, pokazując graniczną wręcz wyj**kę. Wydaje się, że ani pierwsza, ani druga interpretacja nie ma wiele wspólnego z rzeczywistością. Po prostu facet żyje, jak żyje, to wydarzenie było ledwie odpryskiem osobowości, a nie oświadczeniem.

Podobnie ma się rzecz z kontraktem z majorsem w postaci Warnera i jego konsekwencjami. Osa nie jest nawet epizodycznym uczestnikiem rozmowy o tym, czy wzięcie pod skrzydła takiej osobowości jak on, to odwaga ze strony wytwórni, czy też może pomylenie jej z odważnikiem. Nie jest również stroną debaty, którą napędziło kilka spolaryzowanych, operujących wielkimi słowami tekstów dziennikarskich na temat jego wydawnictwa. 

Wszystko dzieje się poza nim, ale swoje na tym ugrywa - bardzo rzadko zdarza się, by tak niszowy pod względem formy projekt doczekał się aż takiej nawałnicy komentarzy od twardogłowych, otwartych i tych spoza, którzy na co dzień mają niewiele wspólnego z rymami i bitami. Atmosfera wokół tego debiutu jest gęstsza niż muzyka, która się na nim znalazła.

Nieprzypadkowo pierwszą frazą, która się tu pojawia, jest: "ja mam wyj**ane". Abstrahując nawet od tego, że sam tytuł "Sprzedałem dupe" jest niechlujny językowo - duchy niedokończenia i olewki straszą przez cały krążek. Nie mam wątpliwości co do tego, że jest to pewna dawno ustalona konwencja twórcza, której gigantyczna wytwórnia nie chciała ugłaskiwać i stępiać, lecz w tym momencie sprawdziłaby się ona prędzej na krótkiej EP-ce, a nie LP rozciągniętym na 21 kawałków łamane na godzinę dźwięków. Niby esencja czysta, tyle że rozwodniona.

Bo tak, gość ma potencjał i to duży. Mimo tych wszystkich buńczucznych wtrętów o tym, że "jak się nie podoba, to się k***a spodoba" i byciu z kosmosu, jesteśmy świadkami mniej lub bardziej intencjonalnego autosabotażu. Takie kawałki jak choćby "Patolove" czy "Syreny" udowadniają przecież, że umie pisać i ma swoje pióro, umiejące prostą żulerską poezją barwnie odmalować blaski i cienie życia osobistego i rzeczywistości, a "West Coast" - że jak mu się zachce, to pociągnie sensowną braggę. 

Na przestrzeni całości jawi się jednak jako nadźgany człowiek, który najczęściej zaciąga hamulec ręczny, gdy ma okazję powiedzieć cokolwiek znaczącego o swoim wnętrzu i zewnętrzu. Chowa się za bluzgami, zapychaczami i niezgrabnym pastiszem, jednocześnie puszczając oczko, że jego biografia i przemyślenia są ciekawsze, niż wskazywałyby na to teksty. Nieszczególnie zachęca do wyłuskiwania pojedynczych wersów z zatrzęsienia tracków.

Można i tak, dla wielu ta zdawkowość ma niezaprzeczalną wartość. Z tym że bez dopracowania warsztatu (lub też zaprezentowania jego głębi - o ile ktoś sądzi, że to poza) przeje się ona tak szybko jak zelektryzowała. Mielenie podkładów jak nieociosany, posuwający się siłą rozpędu naturszczyk, stojący w rozkroku między rapowym stilo i punkową mentalnością, ma krótki termin przydatności do spożycia. Tego, co jest obecnie, nie da się przypudrować efektami na wokalu i wpasowywaniem strzępów w ramy trudnej melodii. 

Jest coś niehumanitarnego w tym, że TAKIE bity trafiły do kogoś, kto - celowo lub nie - tylko incydentalnie bywa dla nich dobrym partnerem, bo nie dość, że najczęściej operuje jedną barwą i jednym tempem, to jeszcze wielokrotnie wpada w nieciekawy freestyle lub rymowanki znane z wczesnej twórczości Młodego Dzbana. Ale Młody Dzban zawsze nadrabiał linijkami i robi to także tutaj, będąc zdecydowanie najlepszym z gości.

Wszystkie komplementy kierowane pod adresem produkcji trzeba zapisywać wersalikami. Żeby nie zgłaszać akcesu do Caps Lock Mafii: niech to będzie po prostu z tyłu głowy, nie na papierze. To wręcz ewenement dla rodzimej gry - stworzyć warstwę muzyczną, która równocześnie zabrzmi tak bogato i zachowa undergroundowy sznyt. Znajduje się tu wszystko; g-funk po trapowym wstępniaku, zwaliste fortece, dopaminowe strzały, wyraźne ejtisy, ciemna elektronika, nadwiślańskie partie TNGHT, gitarowe łomoty, punkowe wstawki... Aetherboy1 i spółka zaserwowali odważne sztosy, które spokojnie mogłyby rozpieprzać głośniki i słuchawki jako samodzielne numery. Niejednokrotnie autorzy powinni zastanowić się nad taką opcją, bo jakość ich pracy próbuje obniżać jeden instrument. Czyli głos gospodarza.

Jest pewną sztuką zrobienie płyty, o której można napisać tyle złego, a zarazem stwierdzić z przekonaniem, że i tak jest więcej niż niezła. Reprezentant Wrocławia nie jest awesome - jest sporą niewiadomą. U niego wszystko się może jeszcze zdarzyć, o ile nie tylko głowa będzie pełna wrażeń. 

Zdechły Osa, "Sprzedałem dupe", Warner Music Poland, 

7/10