Recenzja Artur Andrus "Cyniczne córy Zurychu": Ocalić folię śniadaniową

Bo sednem "Cynicznych cór Zurychu" są oczywiście na poły poetyckie, a na poły kabaretowe teksty Andrusa. O muzyce starczy powiedzieć, że podobnie jak we wzorcach z Sevres, czyli w tym przypadku Kabarecie Starszych Panów i Piwnicy pod Baranami, akompaniament do andrusowskich tekstów jest znakomity. Napisany, jak w przypadku "Myśliwieckiej" przez duet: Łukasz Borowiecki - Wojciech Stec, ściele się od brzmienia podwórkowych kapel warszawskiej Pragi, po szlachetniejsze tradycje operetki, czy dźwięków wyjętych z sal balowych z przełomu wieków. Wokalistą Andrus oczywiście nie jest. Głosu i rzemiosła starcza mu zaledwie na tyle, żeby w większości przypadków nie zafałszować. Znów bardziej para się melodeklamacją, niźli śpiewem per se. To wszystko jednak i tak tylko akcydensa, bo główną rolę tu nie muzyka, a literatura.

Że Andrus jest mistrzem bon motu, zabaw językiem, że powiedzieć o nim "współczesny Leśmian", to na tym polu zaledwie delikatna przesada - wiemy od dawna. Tu nic absolutnie się nie zmieniło. Nadal czaruje niebywałymi, nierzadko absurdalnymi zestawieniami, galopadą samobójczych wręcz metafor. Tu i ówdzie wyzierają wątki nieśmiało hipertekstualne. Tu i tam Andrus mierzy nas z purnonsensem. Największą jednak jego mocą jest chyba to, że gdy literacko trochę nam już odlatuje, potrafi wszystko sprowadzić do ziemi jakimś prozaicznym Pasłękiem (jeśli Pasłęk nie jest prozaiczny - przepraszam pasłęczan), trawestacją klasyka (choćby Leszka Millera), odrobiną prowincjonalnej erotyki.

Andrus pięknie bawi się też wywracając do góry nogami porównania i związki frazeologiczne, które na pozór tak wrosły w język, że nie idzie ich ruszyć, nie mówiąc o obaleniu. Bawią też odniesienia do piosenek, które dobrze znamy, jak choćby do "Historii jednej znajomości" Klenczona w "Babie na psy": "Pies ma więcej błysku/i polotu niż mężczyzna./"Głos Wybrzeża" nosi w pysku,/choć to Lubelszczyzna". Absurd lśni jak złoto w szancie o pachnącym rybą narciarzo-marynarzu: "Caryco mokrego śniegu/ratrakiem płynę do ciebie pod prąd". Highlightem płyty jest jednak numer tytułowy, gdzie a to w bollywoodzkim klimacie, z wokalem godnym pijanego muezina, Andrus wyśpiewuje historię o sześciu córach starego Turka, które w swojej zaradności postanowiły wymknąć się spod pieczy ojca i wyjechać ze Stambułu do Zurychu, by wyjść za Szwajcarów. Szkoda by jednak zdradzać pointy - starczy stwierdzić, że córy Turka czekał zgoła inny los, niż polskie modelki - bohaterki kasztanowej afery - w Dubaju.

Płyta Andrusa rozśmiesza, rozczula. Smaczków literackich jest na niej takie zagęszczenie, że chciałoby się autorowi podać stoperan. Przy czym każdy absurd i plugastwo potrafi Andrus tak zawoalować, że zdałoby się, że nawet namiętne pocałunki rozdziela nasz poeta przez folię śniadaniową. I dobrze, bo w czasach, kiedy przekaz musi być mocny, czy nawet ekstremalny albo szokujący, Andrus jest kompletnie niedzisiejszą wysepką elegancji, fasonu i szlachetnego retro. Dobrze również dlatego, że gdyby nie on, to kto by tę folię śniadaniową kupował?

Artur Andrus "Cyniczne córy Zurychu", Mystic

7/10

Czytaj recenzje płytowe na stronach Interii!