"Björk: Biophilia Live" [recenzja]: Muzyczny kosmos
Ósmy album w dorobku islandzkiej wokalistki Björk, wydana w 2011 roku "Biophilia", był początkiem najbardziej imponującego multimedialnego projektu w historii muzyki popularnej. Filmowy zapis finałowego występu trwającej niemal trzy lata trasy koncertowej jest zaś genialnym zwieńczeniem całego przedsięwzięcia.
Zanim na ekranie pojawi się sama artystka, wysłuchamy wprowadzenia wybitnego brytyjskiego podróżnika i popularyzatora wiedzy przyrodniczej - Davida Attenborough. Podczas prac nad "Biophilią" - skomponowana na zasadzie concept albumu płyta Björk obrała za temat relację między muzyką a naturą - Islandka spotkała się z legendarnym twórcą przyrodniczych dokumentów BBC. Krótki wykład Attenborougha, któremu towarzyszą mikrokosmiczne wizualizacje, akademicko wprowadza nas do świata "Biophilii". Muzyka Björk jest bowiem fonicznym dialogiem między technologią i naturą.
Kolejne 90 minut to już wyłącznie rejestracja występu wokalistki w londyńskiej Alexandra Palace, koncertu wyjątkowego choćby z tego względu, że zamyka trzyletni rozdział muzycznej kariery Björk. Artystka, której towarzyszy 24-osobowy chór żeński z rodzinnej Islandii, pojawia się na scenie w znanej z okładki albumu charakteryzacji: oryginalna sukienka, gigantyczna ruda peruka i niekonwencjonalny, plemienny makijaż. Nie to jednak, w jaki sposób śpiewa dobrze znane wszystkim fanom jej twórczości piosenki, jest tu jednak najważniejsze. Dla każdego miłośnika kina o wiele ciekawszy musi wydać się zestaw kinematograficznych środków wyrazu, jaki został użyty do uchwycenia performerskiego fenomenu Björk.
Odpowiedzialni są za to dwaj twórcy: jednym z nich jest ceniony brytyjski reżyser Peter Strickland, którego festiwalowa publiczność może kojarzyć z takich produkcji jak "Katalin Varga", czy "Berberian Sound Studio". Wspomaga go specjalizujący się w muzycznej tematyce montażysta Nick Fenton, mający na koncie m.in. nagradzane dokumenty: "All Tomorrow's Parties" Jonathana Caouette'a czy "Heimę" o zespole Sigur Rós. Jaki jest ich pomysł na Björk? Pokazać islandzką wokalistkę jako integralną część "biofilskiego" kosmosu. Stąd decyzja o niespotykanym przy koncertowych rejestracjach kadrowaniu: Bjork filmowana jest często zza otaczającego ją chóru; nie jako centrum multimedialnego wszechświata, tylko jego element.
Duet Strickland-Fenton, wspierany przez operatora Bretta Turnbulla, zrobił film w stylu najlepszych muzycznych dokumentów lat 70. ubiegłego wieku. Główna w tym zasługa właśnie autora zdjęć. Ujęcia "Björk: Biophilia Live" cieszą oko ziarnistą chropowatością, zachowując naturalne oświetlenie Alexandra Palace twórcom udało się też zachować aurę migotliwego rozedrgania. Celowa nieostrość niektórych ujęć pozwala zaś na znalezienie wizualnego łącznika ze specjalnymi mikroprojekcjami, które towarzyszą występowi Islandki. Wreszcie - absolutnie zapomniana montażowa metoda wielokrotnej ekspozycji: nałożenie na siebie kilku obrazów śpiewającej Björk daje tu momentami piorunujący efekt.
Wszystko to pozwala na stworzenie niezwykle intymnego przekazu (jest w tym filmie/koncercie moment, który naprawdę przyprawia o ciarki, kiedy Björk kończy jeden z utworów ledwie słyszalnym gwizdaniem). Niby patrzymy przez mikroskop, a widzimy cały wszechświat. Oto zjawisko, którego nawet David Attenborough nie byłby w stanie lepiej wyjaśnić!
8/10
"Björk: Biophilia Live" będzie można zobaczyć 17 października w Gliwicach (Kino Amok), Oświęcimiu (Nasze Kino) oraz Rzeszowie (Zorza).
Dzień później, 18 października obraz zaprezentowany zostanie na specjalnych pokazach w Warszawie (Kino Muranów), Wrocławiu (Kino Nowe Horyzonty), Augustowie (Kino Iskra), Białymstoku (Kino Forum - Białostocki Ośrodek Kultury), Katowicach (Kino Światowid), Krakowie (Kino Pod Baranami), Łodzi (Kino Charlie), Krośnie (Kino Sokół), Lublinie (Kino Bajka), Poznaniu (Kino Muza), Gdańsku (Klub Żak), Ostrowie Wielkopolskim (Kino Komeda), Przemyślu (Kino Centrum), Toruniu (Kino Centrum CSW), Kielcach (Moskwa), Zakopanem (Kino Sokół), Zamościu (CKF Stylowy), Chełmie (CK Zorza), Chrzanowie (Kino Sztuka), Słupsku (Rejs), Nowym Sączu (Kino Sokół), Czechowicach Dziedzicach (DKF), Ełku (ECK), Suwałkach (Cinema Lumiere) i Żywcu (Kino Janosik).
Wreszcie we wtorek, 21 października, multimedialny projekt będzie można oglądać w kinach sieci Multikino w Bydgoszczy, Gdańsku, Gdyni, Katowicach, Koszalinie, Krakowie, Lublinie, Olsztynie, Poznaniu, Rzeszowie, Rybniku, Szczecinie, Warszawie (Złote Tarasy), Wrocławiu (Pasaż Plac Grunwaldzki), Zabrzu, Łodzi (Silver Screen).
