Artyści o powstaniu warszawskim
Zespoły Lao Che i Armia, Kazik Staszewski, Edward Dwurnik, Wilhelm Sasnal, Przemysław "Trust" Truściński - m.in. ci artyści odnosili się do tematu zrywu z 1944 r. w muzyce, jako twórcy murali i w komiksach - mówi szef Muzeum Powstania Warszawskiego Jan Ołdakowski.
Ołdakowski przypomniał, że do najbardziej znanych muzycznych odniesień do powstańczej walki należy nagrany przez grupę Lao Che album "Powstanie Warszawskie", który ukazał się w 2005 roku (wytwórnia Ars Mundi). "1939 / Przed Burzą", "Godzina W", "Barykada", "Zrzuty", "Stare Miasto", "Przebicie do Śródmieścia", "Czerniaków", "Hitlerowcy", "Kanały", "Koniec" - to tytuły utworów na płycie.
Muzycy z Lao Che napisali na swojej stronie internetowej, że chcieli stworzyć "płytę o czasie prób człowieczego morale".
Jeden z utworów, "Barykada", dotyczy wydarzeń z dni 3-11 sierpnia: pododdziały Batalionu "Zośka" walczą na Woli, gdzie trwa niemieckie natarcie na barykadę, prowadzone przez oddział Dirlewangera. "Czerniaków" to wspomnienie o chwilach, gdy w połowie września odziały Kedywu KGAK płk. "Radosława" walczą zaciekle o utrzymanie przyczółka nad Wisłą. Utwór "Kanały" opowiada natomiast o ranku 19 września - ostatni obrońcy Czerniakowa schodzą do kanału, to niemal finał dramatu umęczonej dzielnicy, zostaje tylko nieliczna grupa osłonowa batalionu "Zośka", która trwa na przyczółku do końca.
Autorem innego albumu poświęconego powstaniu jest wokalista i kompozytor Łukasz "L.U.C." Rostkowski. Płyta "Warsaw WAR/SAW. Zrozumieć Polskę" ukazała się w 2011 r. jako wspólny projekt młodego muzyka i Muzeum Powstania Warszawskiego. Zawiera 15 utworów, np.: "Pomnik marmoladowego żołnierza", "Polacy do roboty, Niemcy to roboty", "Idzie sobie Hitler", "Łączniczkom", "Księżycowe miasto". Refleksję nad specyfiką rodzimej historii i kultury artysta połączył z nowoczesnym dźwiękiem.
Wcześniej, w 2009 roku, ukazał się wydany przez Muzeum Powstania Warszawskiego album "Gajcy!" z utworami nagranymi do tekstów poety, żołnierza AK Tadeusza Gajcego, który zginął w powstaniu, w wieku 22 lat. Wśród wykonawców utworów na płycie są np.: Kazik Staszewski (utwór "Modlitwa za rzeczy"), Lech Janerka ("Święty kucharz od Hipciego") oraz zespoły Armia ("Wczorajszemu"), Dezerter ("Śpiew murów"), Agressiva69 ("Schodząc").
"Nie jestem historykiem, nie oceniam, choć zastanawia mnie i niekiedy boli, że tyle lat po powstaniu trwają spory o jego sens, że wciąż ukazują się książki na ten temat: czy było warto? czy decyzja o powstaniu była słuszna? Powstają różne teorie, mniej lub bardziej spiskowe. Przyglądam się temu szumowi z boku. Dla mnie pamięć o powstaniu ma znaczenie emocjonalne. Nie umiem obiektywnie spojrzeć na nie, gdyż moi bliscy stanęli do niego, przekonani, że warto, że należy" - mówi PAP jazzowa wokalistka Aga Zaryan.
"Bezpośrednio z powstaniem łączą się biografie mojego dziadka i babci; oboje byli powstańcami warszawskimi. Babcia była dzielną łączniczką i sanitariuszką, która z meldunkami przepłynęła wpław Wisłę. Dziadek poszedł do powstania, ale na początku walk został ranny. Do końca życia miał odłamek kuli niemieckiej w łokciu. Być może dzięki tej kuli przeżył, bo wycofał się z walk. Dla nich udział w powstaniu był potrzebą emocjonalną, zrywem młodego serca. Naturalną decyzją, podjętą bez kalkulacji. Mieli szczęście, że przeżyli. Dziadek w pamiętniku pisał o tragicznej i niezwykle smutnej Wigilii 1944 roku, na której brakowało tylu bliskich z rodziny i przyjaciół" - wspomina piosenkarka.
