Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego, obchodzony 10 października, to dobra okazja, by przypomnieć o depresji - niezwykle ważnym problemie, jaki dotyka mnóstwo ludzi na całym świecie. W tym także artystów, muzyków, aktorów. Depresja jest tematem wielu znanych utworów, napisanych przez całe spektrum wykonawców - od The Rolling Stones, poprzez Paula McCartneya, The Cure, Nirvanę, Eminema, Coldplay, Katy Perry, po Margaret i Taco Hemingwaya.
Większość twórców nagrań podnoszących w swej twórczości temat depresji twierdzi, że robią to, by pomóc ludziom zrozumieć, że w przypadku tej choroby nie są oni sami i chcą w ten sposób dać im choć odrobinę nadziei. Często takie utwory cieszą się ogromną popularnością, co na pewno pomaga w dotarciu do możliwie dużej liczby ludzi zmagających się z depresją.
Poniżej lista kilkunastu tego typu nagrań, wybranych z wielu, które powstały w ostatnich dziesięcioleciach.
To nagranie z 2017 roku zrobiło chyba najwięcej dobrego dla osób dotkniętych depresją, a jego tytuł to po prostu numer amerykańskiego telefonu zaufania dla młodzieży. Sam utwór, i nakręcony do niego mocny teledysk w gwiazdorskiej obsadzie, opowiada o młodym człowieku, w którego głowie pojawiają się myśli samobójcze. Dokładnie później przebadano, że mógł zapobiec setkom samobójstw w USA, o czym świadczył m.in. wzrost liczby telefonów wykonanych pod ten numer.
"Próbuję zapalić choćby małe światełko / To może być trudne / Ale musisz żyć, właśnie teraz / Masz tak wiele do ofiarowania, właśnie teraz".
Jeśli w Polsce potrzebujesz pomocy, porozmawiaj otwarcie o problemach z osobą, której ufasz, zadzwoń 800 120 002 (wsparcie dla osób w kryzysie emocjonalnym), 116 123 (telefon zaufania dla dorosłych) lub 116 111 (telefon zaufania dla dzieci i młodzieży) lub wejdź na stronę www.pokonackryzys.pl.
Jeden z najlepszych i najoryginalniejszych utworów w bogatym dorobku grupy. Napisany z punktu widzenia kogoś, kto przeżywa depresję w wyniku nagłej i nieoczekiwanej utraty partnera. Kto chce, by wszystko stało się czarne, jak jego nastrój. Co ciekawe, tekst napisany przez Micka Jaggera nie był zainspirowany jakimś konkretnym wydarzeniem.
"Spoglądam w głąb siebie i widzę me serce jest czarne / Widzę moje czerwone drzwi i muszę je przemalować na czarno / Może wtedy wreszcie zniknę i nie będę musiał stawić czoła faktom / Nie jest łatwo stawiać czoła wyzwaniom, gdy cały twój świat jest czarny".
Nawet sławni i bogaci miewają depresję. Paul McCartney napisał ten utwór podczas wakacji w Grecji, gdzie walczył z depresją po rozpadzie The Beatles. Czuł się zdradzony, odreagowywał sięgając po alkohol i różnego rodzaju używki. "To był dla mnie bardzo trudny okres" - wspominał po latach.
"Każdego wieczoru chcę wyjść, wyjść z mojej głowy / Każdego dnia nie chcę wstawać, nie chcę wyjść z łóżka".
Jeden z najwspanialszych utworów tej angielskiej grupy, której wokalista Ian Curtis popełnił samobójstwo. Stało się to zaledwie kilka miesięcy po napisaniu "Atmosphere". Nagranie wykorzystane zostało m.in. w czwartym odcinku pierwszej serii popularnego serialu "Stranger Things". Usłyszeć je można na samym początku, gdy poszczególni bohaterowie przeżywają domniemaną śmierć Willa.
"Nie odwracaj się, w ciszy / twoje zmieszanie / moja ułuda / noszona jak maska nienawiści do samego siebie".
Jak na zespół wykonujący w sumie radosny pop, "Mad World" był zaskoczeniem. To opowieść o młodym człowieku, który dostrzega pustkę w swym życiu, sprowadzającym się właściwie do pracy od 9 do 17, życiu pozbawionym radości. Roland Orzabal, autor tekstu, napisał go, gdy mieszkał z narzeczoną (późniejszą żoną), która brała aż trzy prace na raz, by on mógł poświęcić się muzyce.
"Sny, w których umieram / są najlepsze, jakie kiedykolwiek miałem / Niełatwo mi to wyrazić, bo trudno mi znieść, kiedy ludzie tylko w kółko biegają".
Utwór napisany przez perkusistę grupy, Billa Berry'ego, mający wspomóc ludzi o samobójczych myślach, którzy uważają, iż nie ma dla nich żadnej nadziei. Autor dodawał, że bezpośredniość tekstu wynika z faktu, iż był adresowany głównie do nastolatków. Co ciekawe, amerykański stan Nevada, mający wówczas jeden z najwyższych w USA wskaźników samobójstw, oficjalnie rekomendował utwór w "działaniach zapobiegających samobójstwom wśród nastolatków".
"Każdy czasem cierpi / Znajdź oparcie wśród przyjaciół / Każdy czasem cierpi / Nie odrzucaj pomocnej dłoni / Jeśli czujesz, że jesteś zupełnie sam - nie, nie, nie, nie jesteś sam".
Robert Smith, lider The Cure, miał mocną depresję, gdy pisał utwory na płytę "Wish", w tym właśnie utrzymany w formie listu "A Letter to Elise". To opowieść o rezygnacji, z wieloma odniesieniami do prywatnego życia Smitha. On sam określił nastrój utworu jako "generalnie rezygnację w obliczu nieuniknionej zmiany".
"Za każdym razem, gdy staram się pozbierać upadające ziarenka pisaku / Im szybciej próbuję je pozbierać, zawsze wysypują się z mych zaciśniętych rąk".
Nagranie z ostatniego studyjnego albumu Nirvany opowiada o osobie cierpiącej na ciężką depresję. Autor, Kurt Cobain (rok po jego napisaniu popełnił samobójstwo), wyjaśniał, iż jest to opowieść o kimś, kto już praktycznie znajduje się na łożu śmierci. Tytułowa herbatka to lecznicza herbatka ziołowa z liści mięty, która według ludowych wierzeń dobra była na niemal wszystko. Cobain miał nadzieję, że pomoże mu ona "wydestylować życie, które jest jeszcze we mnie".
"Jestem tak zmęczony, nie mogę spać / Jestem kłamcą i złodziejem".
Dość nietypowy utwór w tym zestawieniu, gdyż jest totalną szyderą z nurtu disco-polo, ale wzbogaconą jednak o poważny tekst, mówiący o poważnych problemach. To niewątpliwie najbardziej znane nagranie z legendarnego albumu "P.O.L.O.V.I.R.U.S.", które jednak pomagało wielu ludziom, gdy mieli tzw. doła. Sam Tymon Tymański w rozmowie z Trójką wyjaśniał: "Przy pisaniu 'Jesiennej deprechy' myślałem o Soft Cell, czyli o Joy Divison dyskoteki. Chciałem, żeby do smętnej, minorowej muzyki, zaśpiewać tekst o przemijaniu, śmierci, wojnach. Jak gram tę piosenkę, to trochę się wstydzę, a trochę uważam, że coś w niej jest...".
"Mam znowu doła / Znów pragnę śmierci / Wszystkie formy samobója / Przed oczyma stają mi".
Jeden z najbardziej ponurych utworów w dorobku rapera, nagrany w duecie z angielską wokalistką Dido. Napisany został z punktu widzenia natrętnego fana Stana, któremu świat się rozpada po tym, jak jego idol nie odpowiada na różne prośby. W konsekwencji targa się na swoje życie, zjeżdżając autem z mostu do rzeki, w dodatku z ciężarną narzeczoną w bagażniku. Mimo iż idol oferuje mu w końcu swą pomoc.
"Mogłeś uratować mnie przed utonięciem / teraz jest już za późno, jestem na tysiącu środków uspokajających, chce mi się spać / a oczekiwałem tylko jednego listu, jednego telefonu".
Zaraz po napisaniu tego utworu, wokalistka usiłowała popełnić samobójstwo, zażywając 22 tabletki Valium, popijając je butelką wódki. Na szczęście nie udało się jej, w ostatniej chwili została uratowana. Niemniej pozostało nagranie, opowiadające o radzeniu sobie z depresją i wielkiej potrzebie posiadania przyjaciela, który pomoże w trudnej chwili. A tak się stało w 2010 r., gdy wokalistka po raz kolejny próbowała targnąć się na swoje życie - uratował ją telefon od starego przyjaciela, który przekonał ją, by tego nie robiła.
"Na pomoc, znów to zrobiłam / byłam w potrzebie już wcześniej i to wiele razy / znów zrobiłam sobie krzywdę / A najgorsze jest to, że nikogo nie mogę za to winić".
Utwór o miłości, ale mający pomóc osobom cierpiącym na depresję m.in. wskutek zawodu miłosnego. Osobą, którą Chris Martin - autor utworu - chciał "naprawić", była jego ówczesna małżonka, znana amerykańska aktorka Gwyneth Paltrow, która mocno przeżywała śmierć ojca. To akurat przykład bardzo pozytywnej w przesłaniu kompozycji dotykającej tematu depresji.
"Łzy płyną po twej twarzy / kiedy tracisz coś, czego nie możesz zastąpić / Łzy płyną po twej twarzy".
Wokalistka i kompozytorka znana jest z tworzenia melancholijnych utworów. "Summertime Sadness" jest dobrym przykładem jej talentu. Utwór opowiada o dziewczynie, która tak bardzo kocha wybranka/kę, że gotowa byłaby za niego/nią umrzeć (w teledysku pokazana jest lesbijska para, wspominająca najlepsze momenty swego związku). Tak naprawdę jest to ukazanie mało znanej formy depresji, aktywującej się latem, a nie - jak zazwyczaj - w okresie jesienno-zimowym.
"Kochanie, ja płonę, czuję to wszędzie / Nic już mnie nie przeraża".
Po rozwodzie z Russellem Brandem, wokalistka popadła w depresję, nachodziły ją nawet myśli samobójcze. Jak sama wspominała, leżała godzinami na podłodze łazienki i zastanawiała się, jak zakończyć swe życie. Czy wytrzyma, czy demony, jakie pojawiały się w jej głowie, odejdą? Na szczęście znalazła w sobie dość sił, z dużą pomocą siostry, by wrócić do normalnego życia. A tekst tego utworu pokazuje walkę, jaką wówczas przeszła.
"Spojrzałam w lustro i zdecydowałam, że zostanę / Nie chciałam pozwolić, by w ten sposób miłość mnie zabrała".
Utwór napisany spontanicznie wspólnie z Edem Sheehanem, gdy spotkali się po jednej z ceremonii muzycznych w Toronto. Tak naprawdę jest to ostrzeżenie skierowane głównie do kobiet, by nie dały się wciągać w uzależnienia, gdy mają depresję.
"W moich mrocznych czasach nadal mam problemy, o których dobrze wiem / Jeżdżąc szybko, ale posuwając się zbyt wolno / I mam coś, czego chciałem się pozbyć / Co zawsze jednak znów ciągnie mnie w dół".
Wielki, światowy przebój, jaki opowiada o dojrzewaniu i wkraczaniu w dorosłe życie, o związanej z tym tęsknotą za nieodwołalnie minionymi latami dzieciństwa. Autor utworu, Tyler Joseph, chciał w ten sposób pomóc młodym ludziom, którzy - podobnie jak kiedyś on sam - boją się niepewnej przyszłości, nieznanych wyzwań, jakie wiążą się z tym okresem życia każdego człowieka.
"Powtarzano mi, że gdy dorosnę, moje lęki zmaleją / Ale teraz nie czuję się pewnie i słucham, co ludzie mówią".
We wspólnym utworze muzycy poruszają temat walki z depresją, straty bliskich osób i szukaniu ucieczki w nałogach. Piotr "Glaca" Mohamed (Sweet Noise, My Riot) postanowił napisać utwór o walce z depresją i samotnością, ponieważ zaczęli się do niego zwracali się ludzie, którzy utracili bliskie osoby. Glaca wyjaśniał: "To opowieść o życiu po utracie kogoś, kto był nam najdroższy. Opowieść o zmaganiu się z cierpieniem, strachem i własnymi demonami. Opowieść o walce o każdy dzień i szukaniu odpowiedzi na pytanie dlaczego". Do utworu powstał teledysk przedstawiający sceny z grupy wsparcia osób walczących z traumą po stracie ludzi i rzeczy dla nas najważniejszych.
"Rozpoznam cierpienie wypisane w twoich oczach / znam ból i rozpacz przyprawione słoną łzą / rozumiem historie, które przekaże brat, siostra / znam smak zwycięstwa i porażki mocny cios".
Chyba najbardziej przejmujący utwór w dorobku wokalistki. Wprost opowiada o depresji, stanach lękowych i tytułowym xanaxie. To autobiograficzne wspomnienie trudnego okresu w życiu Margaret w 2019 roku. "Gdy byłam w swoim najgorszym stanie, to absolutnie nie chciałam się przyznać do tego, że jest źle i wtedy pisałam superwesołe piosenki. A kiedy ten stan wyleczyłam, zwalczyłam, dopiero wtedy byłam gotowa do jakiegoś takiego podsumowania, którym jest ta piosenka".
"Jesienne depresje / Palę na zmianę kurz i amnezję / Skóra tak jasna, myśli tak ciemne / Uprawiam samoudrękę".
Wspólne nagranie dwóch popularnych raperów, w którym to Taco rapuje o depresji i śmierci. Na końcu refrenu słyszymy: "Mam depresję, a może to je*any kac". Nawiązanie do depresji wynikało z jego osobistych problemów i przeżyć. Zdawał sobie sprawę, jaka choroba go dotknęła, ale gdy chciał ją leczyć i skontaktował się z terapeutę, usłyszał, że nie ma terminów.
"Jak nie odpisuję, to nie dzwoń, jestem na randce ze swoją depresją. Tańczę we mgle niczym dziecko, a paparazzi skitrani po krzakach jak Wietkong. Myślę o śmierci porankiem, brak czasu, by rozkminiać sprzedaż".
Raper Piotr Dominik Siara, znany jako KęKę, na podstawie własnych doświadczeń opowiada o myślach samobójczych i depresji. I przekonuje, że mimo zwątpienia, rezygnacji, lęku i chwil, gdy chciał się poddać, w końcu nie poddał się i "nadal tu jest". Nakręcony do tego utworu teledysk kończy się pokazaniem statystyk rocznych samobójstw w Polsce oraz podaniem Kryzysowego Telefonu Zaufania i Telefonu Zaufania Dla Dzieci i Młodzieży. Raper zachęca też, by zwracać się o pomoc do specjalistów, jeśli ktoś ma problemy i nie wie, jak sobie z nimi poradzić.
"Siedzę sam na krześle w piwnicy, puste butle, w ręku mam nóż / Mokre, napuchnięte poliki, serce pękło, złamał się tu / Krótki oddech pośród tej ciszy, byłem sam nie mówił nic Bóg / Jednak nadal jestem tu (nadal jestem tu)".
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Jeśli potrzebujesz pomocy, porozmawiaj otwarcie o problemach z osobą, której ufasz, zadzwoń 800 120 002 (wsparcie dla osób w kryzysie emocjonalnym), 116 123 (telefon zaufania dla dorosłych) lub 116 111 (telefon zaufania dla dzieci i młodzieży) lub wejdź na stronę www.pokonackryzys.pl.
