Czesław Niemen

Czesław Niemen
data urodzenia
16 lutego 1939
data śmierci
17 stycznia 2004
pochodzenie
Polska
imię i nazwisko
Czesław Wydrzycki
3,8
Oceń
Głosy
147

Biografia

Wokalista, instrumentalista, kompozytor, poeta i plastyk. W latach 1964-1980 wybierany był w ankietach "Jazzu" i "Non Stopu" najpopularniejszym i najlepszym wokalistą polskim. Symbol awangardy i bezkompromisowości, miał równie wielu zagorzałych wielbicieli, co i przeciwników.

Naprawdę nazywał się Czesław Juliusz Wydrzycki. Urodził się 16 lutego 1939 r. w Wasiliszkach Starych k. Nowogródka. Z muzyką zetknął się już we wczesnym dzieciństwie. Jego ojciec był bowiem m.in. stroicielem instrumentów. Pierwsze doświadczenia wokalne zdobywał w miejscowym chórze kościelnym. W 1954 r. rozpoczął naukę w pedagogicznym Liceum Muzycznym w Grodnie w klasie fortepianu. Tam zgłębiał podstawy muzyki.

Cztery lata później rodzina Wydrzyckich w ramach repatriacji przyjechała do Polski, gdzie C. Wydrzycki rozpoczął naukę w średniej szkole muzycznej w Gdańsku w klasie fagotu. Problemy rodzinne sprawiły, iż nie ukończył szkoły i zmuszony był podjąć pracę zarobkową. Mimo to nie zerwał kontaktu z muzyką, śpiewając piosenki rosyjskie, orientalne i południowoamerykańskie. Występując w duecie z plastykiem Januszem Krzywickim, dość szybko zadebiutował na estradzie kabaretu "To Tu".

Z takim repertuarem przystąpił do eliminacji I Festiwalu Młodych Talentów. Zakwalifikował się tam do finału wykonując popularny temat "Malaguena". (2 lipca 1962 r. został jednym z 15 laureatów festiwalu). W koncercie finałowym pomimo protestów widowni, oczekiwaną "Malaguenię" zastąpił sambą "Żegnaj smutku", z filmu "Czarny Orfeusz". Kontrowersje dotyczące repertuaru towarzyszyły później muzykowi przez wiele lat.

Zauważony przez Jacka Grania, który wysoko ocenił mocny, wysoki i dobrze ustawiony głos oraz dużą muzykalność i wrażliwość C. Wydrzyckiego, wkrótce trafił do kierowanego przez niego zespołu Niebiesko-Czarni. Jego udział w występach grupy ograniczył się początkowo do krótkiej prezentacji piosenek rodem z Ameryki Południowej. Taki repertuar znalazł się na debiutanckim singlu C. Wydrzyckiego, nagranym 27 listopada 1962 r. z symbolicznym udziałem grupy. Dwa tygodnie wcześniej (10.11.1962) artysta umieścił na "czwórce" Niebiesko-Czarnych własną interpretację piosenki z repertuaru Connie Francis, "Teach Me How To Twist [Lekcja twista]".

Później aktualne przeboje rynku anglosaskiego miały urozmaicać twistowe przeróbki rodzimego folkloru, śpiewane z Bernardem Dornowskim i Markiem Szczepkowskim. W listopadzie 1962 r. i marcu 1963 r. grupa zarejestrowała dla Polskich Nagrań sześć piosenek ludowych. Głos C. Wydrzyckiego wyróżniał się w nagraniach "Głęboka studzienka" i "Mamo, nasza mamo". Choć sprzedano aż 286 tys. egzemplarzy płyt z tym ostatnim nagraniem, wokalista nie był zadowolony z wykonywanego repertuaru.

Pierwszą oryginalną kompozycją artysty był utwór "Wiem, że nie wrócisz". Nie zauważony przez jurorów I KFPP w Opolu, stał się latem 1963 r. wielkim przebojem sopockiego "Non Stopu". Nagrany dla Programu III PR, obok kompozycji "Tylko nie mów mi o tym" (z repertuaru Joe Ligginsa) cieszył się wielką popularnością. Radiowy debiut nagraniowy C. Wydrzyckiego miał miejsce w sierpniu 1963 r., kiedy z zespołem Bossa Nova Combo zarejestrował Pod Papugami. Jesienią, tuż przed wyjazdem Niebiesko-Czarnych do Francji, przyjął zaproponowany przez Czesławę Walicką pseudonim Niemen.

W paryskiej "Olimpii" wykonał kompozycję "Wiem, że nie wrócisz". Inny utwór Niemena ("Czy mnie jeszcze pamiętasz") pod tytułem "Mutter, hast Du mir vergeben", nagrała w grudniu 1964 r. Marlena Dietrich. Sam kompozytor zarejestrował tę piosenkę w lutym 1964 r. Obok Niebiesko-Czarnych C. Niemenowi towarzyszył zorganizowany przez niego przed wyjazdem do Francji tercet wokalny Błękitne Pończochy.

W czerwcu muzyk bez powodzenia zaprezentował na II KFPP w Opolu nowe i stare kompozycje: "Czy mnie jeszcze pamiętasz"; "Czas jak rzeka"; "Ach jakie oczy" i "Pamiętam ten dzień". Dwa miesiące później nagrał swoją drugą "czwórkę". Utwór "Pamiętam ten dzień", z nowym tekstem W. Patuszyńskiego, znalazł się na płycie pod tytułem "Ptaki śpiewają 'kocham'". Ponieważ na ówczesny repertuar C. Niemena składały się także aktualne przeboje zagraniczne, podczas sesji nagraniowej zarejestrowano też "Hippy, Hippy Shake". Na koncertach piosenkarz wykonywał zaś m. in. "What'd l Say" i "Twist And Shout". Jesienią pojawiły się w jego repertuarze "A Hard Day's Night", "Pretty Woman" oraz "Kalakolczik". Premierowe kompozycje C. Niemen nagrał dla PR i Polskich Nagrań dopiero na przełomie maja i czerwca 1965 r.

Jesienią artysta opuścił Niebiesko-Czarnych. Już samodzielnie wystąpił na III Międzynarodowym Festiwalu Variéte w Rennes, zdobywając dwie nagrody: Nagrodę Specjalną Jury i "Srebrnego Gronostaja". Przed wyjazdem na konkurs, w październiku, C. Niemen nagrał z zespołem Młodzieżowego Studia "Rytm" kompozycje "Czy wiesz o tym, że" i "Przyjdź w taką noc". Efektem pobytu za granicą była oferta nagrania płyty. W marcu 1966 r. artysta zarejestrował dla wytwórni płytowej "AZ" z towarzyszeniem orkiestry Michela Colombier, cztery kompozycje z francuskimi tekstami Alicji Ursini i Pierre'a Delanoe. Mimo iż wystąpił później w Paryżu w programach Music-Hall de France (obok The Spencer Davis Group, The Kinks i The Pretty Things), nie zdołał należycie wypromować nagrań, nie mając za sobą praktycznie żadnego wsparcia ze strony "AZ".

Sukces przyniosło mu natomiast wydanie płyty w kraju. Pochodząca z "czwórki" kompozycja "Sen o Warszawie" uplasowała się na 2. miejscu rocznego podsumowania Radiowej Piosenki 1966 r. Ciekawostkę stanowił fakt, że francuski tekst "A Varsovie" powstał pierwotnie do melodii "Chciałbym cofnąć czas".

Nie zrażony niepowodzeniem Niemen, po powrocie do kraju, nagrał serię melodii rosyjskich ("Nie odchodź"; "Spotkałem dziewczynę"; "Włóczęga"), w których towarzyszył sobie na gitarze klasycznej. Pod koniec lata 1966 r. muzyk sformował zespół Akwarele, złożony w większości z członków warszawskich Chochołów. Grupę tworzyli: Tomasz Jaśkiewicz - g; Paweł Brodowski (eks-Czterech) - bg; Marian Zimiński - org, pno i Tomasz Butowtt - dr. Podczas zgrupowania w Wałbrzychu funkcję gitarzysty basowego pełnił Marek Brodowski. W październiku C. Niemen odbył, jeszcze z Niebiesko-Czarnymi, tournee po Jugosławii.

Do oficjalnego debiutu grupy Akwarele doszło w Jeleniej Górze 16 stycznia 1967 r., podczas wspólnego koncertu z Niebiesko-Czarnymi. Na jego repertuar złożyły się następujące utwory: "Przebacz"; "Nigdy się nie dowiesz"; "Domek bez adresu"; "Pamiętam ten dzień"; "Stoję w oknie"; "Ten los, zły los"; "Sen o Warszawie"; "Kansas City"; "The T-Bird" i "What'd I Say". Trzy tygodnie później Niemen i Akwarele dokonali pierwszych nagrań dla Młodzieżowego Studia "Rytm". W marcu zaś zarejestrowano piętnaście kompozycji dla Polskich Nagrań. Ukazały się one na płycie "Dziwny jest ten świat" i EP N-0497. Album zawierał dwanaście starannie opracowanych i nagranych piosenek, z których tylko dwie nie były autorstwa C. Niemena. Jedna z nich, "Wspomnienie" Marka Sarta, do słów J. Tuwima, dwa lata wcześniej wykonywana była jeszcze z Niebiesko-Czarnymi w Opolu.

Przełomowym momentem w karierze C. Niemena okazał się występ z Akwarelami na V KFPP w Opolu (06.1967). Za interpretację utworu "Dziwny jest ten świat" artysta zdobył Nagrodę Specjalną Przewodniczącego Komitetu ds. PRiTV. Tytułowa kompozycja płyty była odpowiedzią artysty na ordynarne i niewybredne docinki na temat jego niekonwencjonalnego zachowania i ubierania się. Album "Dziwny jest ten świat" został uhonorowany pierwszą w historii polskiej fonografii nagrodą Złotej płyty, wręczoną 20 grudnia 1968 r. w Warszawie.

Latem 1967 r. w trakcie występów w sopockim "Non Stopie", C. Niemen powiększył skład swojego zespołu o saksofonistę Zbigniewa Sztyca (eks-Szwagry). We wrześniu doszedł trębacz Ryszard Podgórski (eks-Flamingo i Big Band Jana Tomaszewskiego); w następnym miesiącu z grupą występował puzonista Andrzej Dorawa (eks-Flamingo i Big Band Jana Tomaszewskiego). Po koncercie dla WDR w Kolonii, pod koniec października 1967r. odszedł gitarzysta basowy P. Brodowski. Przez miesiąc basistą zespołu był Janusz Zieliński (eks-zesp. Zbigniewa Namysłowskiego), później zaś Tadeusz Gogosz (eks-Skaldowie).

Inspiracją dla wzbogacenia składu zespołu o sekcję dętą było brzmienie wytwórni Stax, tzw. Memphis sound. Czołowym jej przedstawicielem był Otis Redding, którego wpływy uwidoczniły się na płycie "Sukces". Kolejne etapy nagrywania tytułowego utworu zostały przedstawione w sposób celowo ironiczny w kontrowersyjnym filmie "Sukces" (reż. Marek Piwowski, premiera 1968 r.). Największymi przebojami z nowego albumu były piosenki: "Klęcząc przed tobą"; "Allilah" i "Płonąca stodoła". Album nagrodzono Złotą płytą, wręczoną 12 listopada 1970 r. w Warszawie.

W tym okresie C. Niemen wystąpił na wszystkich ważniejszych imprezach muzycznych w Polsce, począwszy od I "Musicoramy" (1966), a skończywszy na wręczeniu Złotej płyty za album "Dziwny jest ten świat" (1968). Były to m. in.: II "Musicorama" (1967), I Festiwal (Plebiscyt) Zespołów Młodzieżowych o Złotą Kotwicę Sopockiego Lata 1968 oraz "Diorama" VIII MFP w Sopocie.

Kolejną płytę długogrającą muzyk nagrał pod koniec października 1968 r. "Czy mnie jeszcze pamiętasz" - bo taki nosiła tytuł - zgromadziła zaaranżowane na nowo przeboje artysty sprzed 1966 r. Na albumie znalazły się też pozycje premierowe - przebój Kasi Sobczyk "Nie wiem czy to warto" i kompozycja realizatora płyty, Wojciecha Piętowskiego, "Obok nas".

Największym sukcesem Niemena w 1968 r. było zdobycie w styczniu nagrody "Midem" w Cannes i statuetki "Billboardu" dla najpopularniejszego piosenkarza polskiego. Efektem pobytu w Cannes było zaproszenie artysty do Czechosłowacji i Włoch. Jeszcze w tym samym roku, po udziale w festiwalu "Złota Róża" w Montreux, C. Niemen wystąpił na III Festiwalu "Bratysławska Lira" w Bratysławie. W styczniu 1969 r. Akwarele wyjechały do Włoch. Próby podbicia Italii trwały z przerwami prawie półtora roku i zakończyły się niepowodzeniem. Mimo iż ekspresyjny styl Niemena bardzo przypadł do gustu włoskiej młodzieży, na drodze do kariery artysty w tym kraju stanęły tamtejsze związki zawodowe, chroniące rodzimych wykonawców. One też spowodowały niedopuszczenie Niemena do udziału w festiwalu San Remo w 1970 r.

Artysta nagrał we Włoszech trzy single, na których repertuar złożyły się kompozycje własne oraz przeboje amerykańskie i włoskie. Pobyt w Italii nie był zupełnie bezowocny. W atmosferze tęsknoty za krajem powstał materiał na czwarty album, oparty na poezji Adama Asnyka, Kazimierza Przerwy-Tetmajera i Tadeusza Kubiaka. C. Niemen dopracował też monumentalną kompozycję "Bema pamięci żałobny rapsod" (do tekstu Norwida), której zarys zaprezentowany został 20 grudnia 1968 r. w Sali Kongresowej.

W lipcu 1969 r. w Bolonii nastąpiła zmiana nazwy zespołu na Niemen Enigmatic. Z transformacją nazwy związane były zmiany personalne, do których doszło już w kraju. Odeszli T. Gogosz i M. Zimiński, wrócił J. Zieliński (eks-grupa Piotra Puławskiego), a T. Butowtta zastąpił Czesław Bartkowski (eks-Zbigniew Namysłowski Ouartet). Wzmocnieniem grupy było pozyskanie na pół roku świetnego jazzmana Zbigniewa Namysłowskiego, grającego na saksofonie i instrumentach klawiszowych. W październiku muzycy nagrali album "Niemen Enigmatic", mogący śmiało konkurować z dokonaniami światowej awangardy rockowej, za który 26 czerwca 1971 r. w Opolu otrzymali Złotą płytę.

Pod koniec lata 1970 r. nowym muzykiem Niemen Enigmatic został Jacek Mikuła (ur. 23.03.1946 r. w Zabrzu, eks-Metrum, Old Timers). Na koncertach grupie towarzyszył zespół wokalny w składzie: Krystyna Prońko (eks-Respekt), Elżbieta Linkowska (eks-Respekt) i Zofia Borca (eks-Respekt). W listopadzie artysta dał w Polsce cykl koncertów "Niemen przedstawia" z gościnnym udziałem (ponownie) Z. Namysłowskiego i włoskiej piosenkarki Faridy.

W styczniu 1971 r. C. Niemen zakończył nagrywanie podwójnego albumu "[Niemen Enigmatic]", z m.in. tak interesującymi kompozycjami, jak "Człowiek jam niewdzięczny" i "Italiam, Italiam". Grupa sporo w tym czasie koncertowała. Wystąpiła m. in. na Festiwalu Beatowym w Pradze, Rock Festiwalu w Turku, XI MFP w Sopocie i w NRD. Wiosną nowym perkusistą zespołu został Andrzej Tylec (eks-Romuald i Roman). Kształt propozycji muzycznych C. Niemena ulegał dalszym zmianom.

Decydujące znaczenie miało jego spotkanie z członkami Silesian Blues Band. Wkrótce Antymos Apostolis (ur. 25.09.1954 r.) - g; Józef Skrzek (ur. 2.07.1948 r.) - bg, keyb, clo, hca i Jerzy Piotrowski (ur. 9.02.1950 r.) - dr, zostali zaangażowani do grupy Niemen, która publicznie zadebiutowała 22 grudnia 1971 r. Najbardziej istotny wpływ na nowatorskie brzmienie grupy miało dojście Helmuta Nadolskiego (ur. w 1942 r.) - bg i Andrzeja Przybielskiego - tp, wykonujących awangardową muzykę improwizacyjno-intuicyjną. Skład ten zarejestrował w lipcu 1972 r. dwie bardzo wysoko ocenione płyty, zatytułowane odpowiednio "Niemen Vol. l" i "Niemen Vol. 2", które jednak sukcesu komercyjnego nie odniosły.

Zespół występował często na imprezach w Polsce (X KFPP w Opolu, koncerty w gdańskim klubie "Żak", XV Festiwal "Jazz Jamboree", XII "Musicorama") i za granicą (festiwale jazzowe we Frankfurcie, Bilsen, Helsinkach, Czechosłowacji, Węgrzech, "Rock And Jazz Now" podczas XX Letnich Igrzysk Olimpijskich w Monachium).

Lata 1972-1973 były kolejną próbą podbicia przez C. Niemena rynku zachodniego. Muzyk, związany kontraktem z niemieckim oddziałem CBS, nagrał trzy płyty: "Strange Is This World", "Ode To Venus" oraz "Russische Lieder", z bliskimi sercu artysty melodiami rosyjskimi.

W 1973 r., po letnim toumee po Skandynawii, z zespołem rozstali się J. Skrzek, A. Apostolis i J. Piotrowski, wracając do swej poprzedniej nazwy Silesian Blues Band, lepiej znanej - od lutego 1974 r. - ze skrótu SBB. J. Piotrowski w latach 80. związał się z grupą Kombi.

W tej sytuacji lider zaproponował współpracę Maciejowi Radziejewskiemu - g, Jackowi Gaździe - bg i Janowi Błędowskiemu - viol, muzykom pochodzącym ze śląskiej formacji Krzak, oraz pochodzącemu z Białegostoku Piotrowi Dziemskiemu - dr (eks- Scholastycy, XYZ, Brothers Universum). 3 grudnia 1973 r. C. Niemen wyjechał do USA, gdzie na początku 1974 r. nagrał album "Moumer's Rhapsody", z towarzyszeniem znanych muzyków , m. in. Jana Hammera i Ricka Lairda z Mahavishnu Orchestra Johna McLaughlina. W sesjach wziął także udział, rozpoczynający wówczas swój wieloletni pobyt za oceanem, Michał Urbaniak.

Wiosną 1974 r. C. Niemen zorganizował zespół Aerolit. Tworzyli go: Sławomir Piwowar (eks-Paradox) - g; Andrzej Nowak - keyb; J. Gazda- bg; P. Dziemski - dr. W serii kwietniowych recitali brali udział też: J. Błędowski - viol i Jan Jarczyk - pno. Z grupą tą artysta wystąpił w Finlandii podczas "Dni Polskich", a następnie wziął udział w XII KFPP w Opolu i XIV MFP w Sopocie. Po realizacji albumu "Niemen Aerolit", artysta zamierzał nagrywać i występować wyłącznie z P. Dziemskim. Kres tym planom położyła tragiczna śmierć tego muzyka, 28 marca 1975 r.

W tym okresie Niemen zaczął poświęcać coraz więcej czasu na komponowanie muzyki ilustracyjnej. W roli tej zadebiutował jeszcze w 1972 r. opracowując ścieżkę dźwiękową do filmu Janusza Kondratiuka "Dziewczyny do wzięcia". W sierpniu 1973 r. napisał kilka utworów do obrazu TV "Sobie król" (reż. Janusz Leski). W sesjach wziął też udział Jerzy Grunwald. Dwa lata później zilustrował "Mindowe" Juliusza Słowackiego (Gniezno, prem. 04.1975). Na zrealizowanej w maju 1975 r. płycie "Katharsis" znalazły się fragmenty muzyki do tego ostatniego spektaklu oraz ,,"Epitafium", poświęcone zmarłemu P. Dziemskiemu. C. Niemen był autorem muzyki, słów, projektu graficznego okładki i jedynym wykonawcą albumu.

W latach 1975-1977 C. Niemen występował z zespołem, który tworzyli w różnych konfiguracjach: M. Radziejewski - g, S. Piwowar - g; Jerzy Dziemski - bg, viol; Jarosław Jakimowicz - dr, perc i Stanisław Kasprzyk (eks-Romuald i Roman) - dr. Nagrany w latach 1975-1978 album "N. AE. Idée Fixe", podobnie jak "Katharsis", zawierał częściowo muzykę ilustracyjną.

Od 1977 r. artysta ograniczył koncerty do minimum, przesuwając punkt ciężkości swoich poczynań na muzykę teatralną i filmową, luźnie związaną z konwencją rockową. W samym tylko 1977 r. uczestniczył w realizacji spektakli "Mały książę", "Ballada Łomżyńska", "Hamlet", "Fedra" i "Dziady". W latach 1977-1978 wystąpił zaledwie z kilkoma recitalami. Wraz z zespołem Laboratorium w lutym 1978 r. wziął udział w festiwalu "Jazz Yatra" w Bombaju. 2 sierpnia pojawił się na XI Światowym Festiwalu Młodzieży i Studentów w Hawanie, gdzie wykonał suitę "Hymn do Matki Ziemi".

W 1979 r., zaproszony jako gość i juror XVII KFPP w Opolu, zaprezentował na nowo opracowany "Dziwny jest ten świat". Dwa miesiące później odniósł sukces na XIX MFP w Sopocie, gdzie wykonał nagrodzoną Grand Prix kompozycję "Nim przyjdzie wiosna", która znalazła się na albumie "Postscriptum". Premierowa prezentacja materiału z tej płyty odbyła się 23 stycznia 1980 r., podczas XIV "Midem" w Cannes.

W 1980 r. artysta dokonał z orkiestrą Zbigniewa Górnego radiowych nagrań swych największych przebojów. 11 maja wystąpił w Poznaniu podczas Międzynarodowej Wiosny Estradowej. Pod koniec roku udał się na tournee do ośrodków polonijnych w USA. Później skoncentrował się na pracy we własnym studiu. Komponował muzykę do filmów (m. in. "Rodzina Leśniewskich", "Kłusownik", "Kronika Polska") i spektakli teatralnych (m.in. "Zapach ziemi", "Bracia Karamazow", "O poprawie Rzeczypospolitej").

Na krajowe estrady C. Niemen powrócił dopiero 12 grudnia 1985 r., występując z recitalem w klubie "Stodoła", później przypomniał się podczas "Old Rock Meetingu" i "25-lecia Niebiesko-Czarnych". W styczniu 1986 r. po raz kolejny wybrał się na koncerty za Atlantyk. Nagrał tam w duecie z M. Urbaniakiem maksisingel "Extravaganza" z utworami "Pod Papugami" (w wersji funk-jazz-rockowej) i "High Horse". Jesienią tego samego roku pojawił się niespodziewanie - u boku Wojciecha Karolaka i M. Urbaniaka - na festiwalu "Jazz Jamboree".

Jeszcze większą sensację wzbudził jego występ 7 sierpnia 1987 r. na V Festiwalu Rockowym Jarocin '87, gdzie spotkał się z bardzo ciepłym przyjęciem. Jesienią zagrał kilka koncertów w Danii i Szwecji, by 29 listopada przedstawić pełny recital w prestiżowej sali Queen Elizabeth Hall w Londynie. W 1989 r. C. Niemen nagrodzony "za wybitną twórczość kompozytorską" wystąpił na festiwalu opolskim i powrócił na rynek płytą "Terra Deflorata". W 1992 r. w Teatrze Muzycznym w Gdyni miała miejsce premiera spektaklu "Krzysztof Kolumb" z muzyką artysty.

W drugiej połowie lat 90. Niemen wiele anergii poświęcił opracowywaniu swojego dorobku nagraniowego, czasami nadając mu inny, poprawiony, aczkolwiek dyskusyjny kształt. Współpracując z pismem muzycznym "Tylko rock", publikował swoje wiersze, w cyklu felietonów "Pantheon" poruszał wiele spraw, w tym bardzo bolącą go kwestię złego prawa autorskiego.

Z nowych rzeczy pokazał w tym okresie jedynie swoje grafiki komputerowe. Niemniej w latach tych święcił wiele sukcesów w podsumowujących kończące się tysiąclecie plebiscytach ("Dziwny jest ten świat" uznano piosenką 35-lecia festiwali opolskich w ankiecie "Gazety Wyborczej", on sam artystą nr. 1 w ankiecie 100-lecia czytelników "Polityki").

Niemen występował tylko dorywczo, nigdy jednak nie odmawiał udziału w dobroczynnych przedsięwzięciach, z których bodaj najbardziej głośnym był jego udział w nagraniu "Mojej i twojej nadziei" na rzecz powodzian w 1997 r. Zaprzestał współpracy z polskim rynkiem muzycznym, gdyż - jak twierdził - nie chciał pogodzić się z płytowym piractwem. Miał dość dziwnych wersji i przypadkowych zestawów utworów wydawanych naprędce i niestarannie, bez jego wiedzy i zgody.

Jednak po przyjęciu przez Sejm nowelizacji prawa autorskiego, zgodził się wydać swoją pierwszą prawdziwą kompilację, która ukazała się w sierpniu 2000 roku, w ramach serii "Złota kolekcja". Kompilacyjny album "Czas jak rzeka" zawierał 21 starszych nagrań, głównie przebojów, poprawionych cyfrowo przez Niemena. Rok później, 10 listopada 2001 r., ukazała się jego pierwsza od 12 lat studyjna płyta, zatytułowana "Spodchmurykapelusza". Niemen całości napisał muzykę oraz słowa do wszystkich dwunastu utworów, zilustrował także każdy z nich obrazem - grafiką komputerową. Znalazło się tu sporo dźwięków elektronicznych i syntezatorów, którymi muzyk fascynował się od dawna. Cz. Niemen nie tylko stworzył część dźwiękową, był także autorem okładki płyty.

Z okazji wydania albumu jego twórca powiedział: "Podtrzymuję nadal twierdzenie, że ładne piosenki, jakie miały powstać, dawno powstały. Dlatego nie podejmuję się samooceny. Spokorniałem i nie męczy mnie głód awangardowego zawracania głowy. Zresztą wszystko zostało już powielone i unikaty niemal nie istnieją, choć tak wielu artystów zabiega o wyjątkowość. Pozostaje pielęgnowanie indywidualnego stylu".

Cz. Niemen poświęcił się później głównie remasteringowi jego starszych płyt oraz malarstwu. Zmarł 16 stycznia 2004 roku, po długotrwałej walce z nowotworem. Pochowany został 30 stycznia na warszawskich Starych Powązkach. W wielu polskich miastach na jego cześć nazwano ulice lub miejsca. I tak np. w Częstochowie jego imieniem nazwano promenadę, w Stalowej Woli ulicę, a w Opolu wmurowano w bruk na Rynku upamiętniającą go gwiazdę.

(źródło: "Encyklopedia polskiej muzyki rockowej", wydawnictwo Rock Serwis, uzupełnienia własne).

Artyści powiązani