Brygada Kryzys

Najważniejszy polski zespół rockowego podziemia początku lat 80., wywarł wielki wpływ na następne generacje przedstawicieli muzyki alternatywnej.

Powstał w lipcu 1981 roku w Warszawie, założony przez liderów rozwiązanych kilka tygodni wcześniej dotąd wiodących grup podziemnego rocka - Tomasza Lipińskiego (voc, g; ur. 21 VIII 1955) z Tiltu i Roberta Brylewskiego (g, voc; ur. 25 V 1961) z Kryzysu, grającego też z Deadlockiem. Suma silnych osobowości obu muzyków uczyniła z Brygady Kryzys zjawisko wyjątkowe. Pierwszy skład zespołu dopełniali Ireneusz Wereński (bg; ur. 18 VII 1960) i Sławek Słociński (dr).

Koncertowy debiut Brygady Kryzys odbył się na jesieni '81, kiedy to wystąpiła ona po nie znanej wówczas nikomu Republice. Koncert bez wiedzy muzyków został nagrany i na płycie "Brygada Kryzys" jeszcze w tym samym roku wydany w Anglii. Mimo że (pochodzący prosto z konsolety) dźwięk był koszmarnej jakości, "Brygada Kryzys" na prawach białego kruka stała się pozycją bardzo poszukiwaną na polskim rynku. Dużym atutem albumu była obecność "Telewizji", najbardziej znanego utworu Kryzysu; swoją wymowę miała także okładka, pokazująca przewracający się Pałac Kultury i Nauki. Obrazek ten na długo stał się symbolem niezależnego polskiego rocka.

Na jesieni 1981 zespół odbył trasę koncertową po Polsce u boku angielskiej formacji TV 21. W grudniu tego samego roku wystąpił w otwierającej się na nowy rock Jugosławii. Muzycy dostali tam od firmy Jugoton propozycję nagrania płyty, jednak realizację tego projektu - wiążącego się z ponownym wyjazdem nad Adriatyk - uniemożliwiło wprowadzenie w Polsce stanu wojennego. Z tego powodu odwołane zostało także tournee Brygady po Holandii.

W lutym 1982, dzięki testowym sesjom w nowo otwartym studiu Tonpressu na warszawskim Wawrzyszewie, zespołowi udało się nagrać utwory na pierwszy album w kraju - już z Januszem Rołtem (zmarłym w 1989 roku) za perkusją. Album ten, również zatytułowany "Brygada Kryzys", stał się manifestem rodzimej nowej fali. Po raz pierwszy w historii polskiego rocka przedstawiciele tego gatunku przemówili tak głośno i dobitnie. "Brygada Kryzys", zwana od koloru efektownej okładki "Czarną Brygadą", brzmiała - jak na ówczesne warunki - dobrze, pulsowała transowym rytmem, zniewalała niepowtarzalną, niepokojącą atmosferą zaangażowanych tekstów i muzyki podzielonej wedle stron płyty na ostrzejszą ("Radioaktywny blok", "Centrala") i spokojniejszą, choćby ze względu na rytmikę reggae ("Ganja").

Legendę "Czarnej Brygady" podsycił fakt, iż do sklepów trafiła tylko część dwustutysięcznego nakładu. Resztę z woli decydentów kultury zniszczono jako nośnik niebezpiecznych treści.

W tym czasie zespół koncertował dość często. Wiele z tych koncertów współpracująca z nim Rock Estrada organizowała, aby odciągnąć fanów od demonstracji przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego, trzynastego dnia danego miesiąca. Kiedy jednak Rock Estrada chciała wymusić na zespole skrócenie nazwy do Brygady K., muzycy zerwali umowę z agencją. Od tego czasu grupa zaczęła być bojkotowana zarówno przez media, jak i organizatorów koncertów.

Ostatni koncert dała w styczniu 1984 r., w warszawskich Hybrydach, kiedy na perkusji grał Tomasz "Gogo Szulc" Kożuchowski (ur. 20III1965; eks-TZN Xenna). Dodatkową przyczyną rozpadu były pogarszające się stosunki między oboma liderami.

Po rozwiązaniu Brygady Kryzys Lipiński reaktywował Tilt, a potem założył The Fotoness; Brylewski utworzył Izrael, potem trafił do Armii; w Armii grali także Rołt i Gogo Szulc; Wereński został członkiem Kultu.

Do wznowienia działalności zespołu doszło w roku 1989, dzięki porozumieniu Lipińskiego i Brylewskiego. Muzycy postanowili pod starą nazwą ponownie nagrać te utwory, których ze względów cenzuralnych nie udało im się zamieścić na "Czarnej Brygadzie".

Do sesji doszło jednak dopiero w październiku '91. Dwa miesiące wcześniej w Jarocinie Brygada Kryzys dała swój pierwszy od siedmiu lat koncert (nie licząc tego na początku roku 1990 w warszawskim Remoncie, w ramach imprezy X Lat Tiltu, gdzie jednakże nie zagrał Brylewski). Koncert jarociński - podczas specjalnego bloku, którego gospodarzem był Brylewski - został przyjęty entuzjastycznie. Na jesieni '91 zespół wystąpił na festiwalu Odjazdy w Katowicach.

W nagraniu albumu "Cosmopolis", który wydany został w połowie następnego roku, prócz Lipińskiego i Brylewskiego, wzięli udział Wereński, perkusista Piotr "Stopa" Żyżelewicz (ur. 31 III 1965; eks-Kultura, równolegle Voo Voo i Armia) oraz saksofoniści Włodzimierz Kiniorski i Aleksander Korecki, a także ciemnoskóra żona Brylewskiego Vivian (voc). Album wypełniły utwory zarówno pamiętające początki Brygady ("To co czujesz", będąca niemal hymnem grupy "Wojna", zainspirowane tragedią górników w kopalni Wujek "Too Much"), jak i premierowe, dosadnie komentujące nową rzeczywistość (np. "Żondzi Xionc"); a całość uzupełniała ciekawa wersja "All Along The Watchtower" Boba Dylana z polskim tekstem ("Naokoło wieży").

"Cosmopolis", mimo słabej promocji, okazało się jednym z większych wydarzeń 1992 roku, dając fanom nadzieje na trwały powrót Brygady Kryzys. Liderzy grupy jednak nie chcieli podporządkowywać się prawom kapitalistycznego rynku i szybko zawiesili działalność. Reaktywowali swój zespół niemal tylko na specjalne koncerty 13 grudnia w latach 1992-94, zatytułowane Stanik. Na jesieni '96 wydali kasetę "Live In Remont 13 grudnia 93" z zapisem Stanika '93, zmiksowanym w studiu Złota Skała przez Marka Grzesika - długoletniego przyjaciela Brylewskiego, tragicznie zmarłego w 1994 roku.

Po drugim zawieszeniu Brygady Kryzys Lipiński przygotował wydaną na płytach muzykę do filmów Władysława Pasikowskiego "Psy 2" i "Słodko gorzki"; natomiast Brylewski nagrał płytę "Techno Terror" (92) z Pawłem "Kelnerem" Rozwadowskim z Deutera (jako Max i Kelner), a potem stał się wokalistą Falarek Band.

Na wiosnę 2003 roku Brygada reaktywuje się po raz kolejny w składzie Lipiński, Brylewski i nowa sekcja rytmiczna Tomek Szymborski (bg) i Filip Gałązka (dr) oraz grający na saksofonie i klawiszach Sergiusz Lisiecki. Za koncerty grupy odpowiada "Kelner". Grupa miała przygotowywać płytę z premierowym materiałem (planowanym na jesień 2003 roku), roboczo zatytułowanym "Eurokrisis", jednak jeszcze się nie ukazała.

(źródło: "Encyklopedia polskiego rocka", wydawnictwo In Rock).