70 lat Ewy Demarczyk
Jedna z najwybitniejszych polskich osobowości scenicznych Ewa Demarczyk kończy w niedzielę (16 stycznia) 70 lat.
Demarczyk najczęściej nazywano "Czarnym Aniołem" polskiej piosenki, a jej interpretacje wierszy poetów do muzyki polskich kompozytorów - prawdziwymi spektaklami.
Artystka urodziła się 16 stycznia 1941 roku w Krakowie. W 1966 r. ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Krakowie, ale swoją karierę pieśniarską rozpoczęła znacznie wcześniej, bo w 1961 w studenckim kabarecie Akademii Medycznej w Krakowie "Cyrulik". W 1962 roku przeszła do kabaretu "Piwnica pod Baranami", gdzie nawiązała współpracę z kompozytorem Zygmuntem Koniecznym. Współpraca ta trwała do 1966 roku i przyniosła jej największą sławę.
W twórczości Ewy Demarczyk znajdowały się pieśni do wierszy poetów polskich i obcych, m.in. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Bolesława Leśmiana, Juliana Tuwima, Johana Wolfganga von Goethego, Osipa Mandelsztama, z muzyką Zygmunta Koniecznego ("Karuzela z Madonnami", "Taki pejzaż", "Czarne Anioły", "Wiersze wojenne") oraz z muzyką Andrzeja Zaryckiego ("Ballada o˙cudownych narodzinach Bolesława Krzywoustego", "Cyganka", "Skrzypek Hercowicz", "Pieśń nad Pieśniami").
"Od czasu 'Wierszy wojennych' Baczyńskiego i 'Pejzażu' minęło już wiele lat. Ewa Demarczyk stała się mitem, jej pieśni wkroczyły na stronice polskiej prozy, dla niej poeci piszą wiersze, ona budzi sensację kolejnymi recitalami" - pisał o niej Józef Opalski ("Jazz", 1976).
"Nie na darmo Andrzej Kuśniewicz nazwał jej śpiewanie 'twórczością Ewy Demarczyk'. Bowiem określenie jej koncertów mianem recitalu piosenkarskiego czy nawet pieśniarskiego jest zubożeniem tej twórczości. Taka klasyfikacja staje się zaledwie niezdarnym wtłoczeniem fascynującego zjawiska w ciasne gatunkowe ramy" - pisał Opalski.
Entuzjazm krytyki i publiczności wzbudziła podczas występu na I Krajowym Festiwalu Piosenki w Opolu w 1963 roku. Zaśpiewała wówczas "Karuzelę z madonnami" (sł. Miron Białoszewski), "Czarne anioły" (sł. Wiesław Dymny) i "Taki pejzaż" (sł. Andrzej Szmidt).
Ewa Demarczyk i "Karuzela z madonnami":
Rok później, występując podczas Międzynarodowego Festiwalu Piosenki w Sopocie w 1964 roku, zdobyła drugą nagrodę za "Grande Valse Brillante" (sł. Julian Tuwim).
Ewa Demarczyk i "Grande Valse Brillante" z Sopotu:
Jednocześnie występowała za granicą, m.in. w paryskiej Olimpii, w Genewie z okazji XX-lecia ONZ, w Szwecji i Belgii. Występy w Paryżu zapoczątkowały jej karierę na całym świecie (m.in. USA, Niemcy, Szwecja, Belgia, Wielka Brytania, Francja, Japonia, Australia, Kanada, Izrael, Brazylia, ZSRR). Gościły ją takie znakomite estrady, jak: Carnegie Hall w Nowym Jorku, Chicago Theatre, Queen Elisabeth Hall w Londynie, Theatre Cocoon w Tokio, Sala im. Nobla w Sztokholmie, Teatr Wielki w Warszawie.
W Polsce nazwano ją "Czarnym Aniołem", ponieważ Ewa Demarczyk zawsze występowała ubrana na czarno. W 1966 roku zaprezentowała pierwszy samodzielny spektakl w Teatrze Kameralnym w Krakowie z 8-osobowym zespołem muzycznym. W tym samym roku nawiązała współpracę z kompozytorem Andrzejem Zaryckim, trwającą do 1984 roku. W 1972 artystka skończyła współpracę z "Piwnicą pod Baranami".
Ewa Demarczyk i "Sur le pont d'Avignon" do muzyki Andrzeja Zaryckiego (1980):
W 1985 roku rozpoczął działalność Państwowy Teatr Muzyki i Poezji Teatr Ewy Demarczyk, w którym pełniła ona rolę dyrektora i z którym podróżowała po Polsce i świecie, prezentując własne recitale. Teatr zakończył działalność w 2000 roku.
O artystce nie zapomnieli jej wielbiciele i na oficjalnej stronie internetowej Ewy Demarczyk nie brakuje aktualnych wpisów. "Nie wiem czy Pani to odczyta (...) powiem tylko, że kocham Pani głos i muzykę (...) teraz moja córka słucha wraz ze mną i jak nigdy marzę o koncercie, dałabym wszystko, by być na koncercie" - pisała w grudniu 2008 roku wielbicielka artystki.
W styczniu 2009 roku, z okazji urodzin artystki, pojawiły się wpisy internautów dziękujących za to, że artystka nauczyła ich słuchania poezji i za to, że swoimi piosenkami przenosi ich w inny świat.
Za swoją twórczość Ewa Demarczyk zdobyła liczne nagrody i odznaczenia, m.in. I nagrodę na Festiwalu Mundial du Theatre w Nancy (1969); Złoty Krzyż Zasługi (1971), Krzyż Oficerski Legii Francuskiej (1977); Krzyż Kawalerski Orderu odrodzenia Polski (1979); medal Zasłużony dla Kultury Narodowej (1987); Nagrodę Specjalną Telewizji Polskiej (1993); Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2000); Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2005).
